رابطه جنسی هر چه به زمان تخمک گذاری نزدیکتر باشد، مسلما برای بارداری موثرتر است اما کارشناسان بارداری میگویند راهکارهای دیگری هم وجود دارند که زوجها میتوانند برای تقویت باروری خود انجام دهند. در اینجا این راهکارها را یاد میگیرید:
1- زنان: کنترل وزن
اضافه وزن یا کمبود وزن میتواند باروری زن را به تاخیر بیندازد. ویلیام گیبسون رئیس بخش اندوکرینولوژی تولید مثل و ناباروری در کالج پزشکی بیلور میگوید وزن پیش از بارداری اغلب فاکتوری است که در مسئله باروری نادیده گرفته میشود. حفظ وزن سالم میتواند به لقاح کمک کند.
در یک پژوهش، محققان شاخص توده بدنی (بی ام آی) 2112 زن باردار را ارزیابی کردند. در این پژوهش زنانی که بی ام آی پیش از بارداری 25 تا 39 داشتند (که اضافه وزن یا چاق در نظر گرفته میشود)، دو برابر بیشتر از زنان با وزن سالم (18.5 تا 24.9 طبیعی در نظر گرفته میشود) طول میکشید تا باردار شوند. بی ام آی کمتر از 19 نتایجی بدتر از این به دنبال داشت. مدت زمانی که طول کشید تا در این زنان بارداری اتفاق بیفتد، چهار برابر بیشتر (دیرتر) بود. گیبسون میگوید زنان در زمانی که میخواهند باردار شوند، باید وزن سالم داشته باشند.
2- مردان: محافظت از اسپرم
طبق نظر دیل مک کلور، رئیس انجمن پزشکی تولید مثل امریکا، این که برخی ادعا میکنند استفاده از شورت گشاد به جای شورتهای تنگ در مردان، باروری را افزایش میدهد چون مانع بالا رفتن دمای ناحیه تناسلی میشود، شایعه ای بیش نیست. مطالعات پیشین بیان میکردند که به نظر میرسد شورت گشاد گزینه بهتری باشد اما مطالعات جدیدتر تفاوت مهمی در این زمینه را نشان نمیدهند.
انجمن پزشکی تولید مثل امریکا میگوید کنترل دمای بیضه نقش چندانی در افزایش باروری ندارد. برخی از پزشکان توصیه میکنند از برخی منابع حرارتی دور بمانید مثلا از استفاده مرتب از وان آب داغ پرهیز کنید حتی اگر مشکلات باروری خاصی نداشته باشید. حداقل در یک مطالعه، مشخص شد مواجهه مکرر با دمای بالای آب از طریق وان آب داغ بر باروری مردان تاثیر میگذارد. هنوز هیچ پژوهشی ارتباط مشخصی بین مواجهه با منابع دیگر گرما و باروری مردان نشان نداده است. یک مطالعه نشان داده است که دمای کیسه بیضه در کاربران لپ تاپ که کامپیوتر را روی پاهای خود میگذاشتند، بالا میرود و هشدار داده است که مواجهه طولانی مدت با دمای بالا میتواند به اسپرمها آسیب وارد کند. مطالعه دیگری نشان داد که مواجهه با تشعشع ناشی از تلفن همراه تاثیر نامطلوبی بر اسپرمهای جمع آوری شده از شرکت کننده ها داشت. محققان این مطالعه دریافتند که نگه داشتن تلفن همراه در جیب شلوار میتواند بر سلامت اسپرم مردان تاثیر بگذارد.
اگر چه هیچ یک از این مطالعات شواهد کافی ندارد که اثبات کند قرار گیری در معرض منابع گرمایی میتواند به قدری به اسپرمها آسیب وارد کند که بر باروری تاثیر بگذارد، با این حال مک کلور میگوید مردانی که میخواهند پدر شوند، احتمالا نباید مدت زیادی لپ تاپ را روی پایشان بگذارند. مک کلور میگوید بیشتر در مورد وان آب داغ نگرانی وجود دارد.
3- زنان: مراقب نوشیدنی های مصرفی باشید
مصرف بیش از حد قهوه یا الکل میتواند در باروری اختلال ایجاد کند. کارشناسان میگویند مصرف بیش از 5 فنجان قهوه در روز (معادل حدود 500 میلی گرم کافئین)، با کاهش باروری همراه است. با این حال لازم نیست قهوه یا چای روزانه خود را کنار بگذارید. گیبسون میگوید به نظر میرسد مصرف متعادل کافئین اشکالی نداشته باشد. یک یا دو فنجان قهوه در روز مناسب است. به زنانی که به مصرف زیاد نوشابه یا چای و قهوه عادت دارند توصیه میشود کمتر از 200 تا 250 میلی گرم کافئین در روز مصرف کنند.
مطالعاتی که بر روی مصرف الکل و باروری زنان انجام شده است، نتایج متفاوتی ارائه میکند اما محققان سوئدی دریافته اند که زنانی که دو نوشیدنی الکلی در روز مصرف میکنند، باروری شان 60 درصد کاهش می یابد. بهتر است همین که باردار شدید مصرف الکل را به طور کامل قطع کنید چون خطر نقص مادرزادی و سقط جنین را افزایش میدهد.
4- مردان و زنان: ترک سیگار
سیگار هم در زنان و هم در مردان باروری را کاهش میدهد. سیگار بر نحوه پذیرا بودن رحم نسبت به تخمک تاثیر میگذارد. در مردان سیگار تولید اسپرم را کاهش داده و به دی ان ای (DNA) آسیب وارد میکند. کارشناسان اکیدا توصیه میکنند پیش از بارداری سیگار را ترک کنید. مصرف سیگار در دوران بارداری خطر سقط جنین را افزایش میدهد.
5- مردان و زنان: زمان باروری
بهره بردن از زمان باروری میتواند احتمال بارداری را بالا ببرد. زمان باروری شش روزی است که به روز تخمک گذاری منتهی میشود. با رابطه جنسی در سه روز پیش از تخمک گذاری احتمال بارداری در بیشترین حد خود قرار دارد.
ریچارد پالسون رئیس بخش اندوکرینولوژی تولید مثل و ناباروری دانشکده پزشکی کک دانشگاه جنوب کالیفرنیا میگوید زوجها اغلب صبر میکنند تا روز تخمک گذاری برسد و در آن روز یا پس از آن رابطه جنسی برقرار میکنند اما در صورتی که واقعا میخواهید باردار شوید، باید جانب احتیاط را رعایت کنید. پالسون توصیه میکند حساب دقیق روزهای تخمک گذاری را داشته باشید (با تقویم یا روشهای دیگر). روز تخمک گذاری تقریبا 14 روز پیش از شروع قاعدگی می باشد.
6- مردان و زنان: رابطه جنسی زیاد
به تعویق انداختن رابطه جنسی احتمال باروری را افزایش نمیدهد. پس از یک هفته، شمار اسپرمها کمی بیشتر میشود اما جنبندگی اسپرمها کاهش می یابد. نداشتن رابطه جنسی به مدت بیشتر از 5 روز میتواند بر شمار سلولها تاثیر برعکس بگذارد. فواصل رابطه جنسی باید دو روز باشد تا آسیبی به تراکم و جنبندگی اسپرمها وارد نشود. اگر چه در یک مطالعه مشخص شد رابطه جنسی هر روز میزان باروری را بالا میبرد اما ممکن است استرس زیادی برای برخی زوجها به همراه داشته باشد. همین پژوهش نشان داد که داشتن رابطه جنسی یک روز در میان میزان بارداری خوبی در پی دارد.
7- زنان و مردان: لوبریکانت خود را عاقلانه انتخاب کنید
ممکن است زوجهایی که میخواهند به دفعات زیاد رابطه جنسی داشته باشند، از لوبریکانت (روان کننده) واژنی استفاده کنند. این اشکالی ندارد اما باید انتخاب لوبریکانت به درستی صورت بگیرد. برخی از لوبریکانتها باروری را کاهش میدهند. هنگامی که تلاش میکنید باردار شوید، حتما از محصولاتی که عامل اسپرم کش دارند، اجتناب کنید.
چه لوبریکانتی باید استفاده کنیم؟
گیبسون میگوید روغن کانولا. مک کلور میگوید: "حتی روغن بادام زمینی هم خوب است اما لوبریکانتهای خانگی و آزمایش نشده، ممکن است خوب نباشند. دیروز بیماری داشتم که مشخص شده بود در حالی که تعداد زیادی اسپرم داشته است، اما اسپرمهایش حرکت نداشتند. پس از پرسیدن چند سوال فهمیدم ریشه مشکل کجاست. او از صابون به عنوان لوبریکانت استفاده کرده بود و صابون اسپرمها را از بین برده بود."
همچنین از لوبریکانتهای تبلیغاتی بر پایه آب اجتناب کنید. لوبریکانتهای بر پایه آب ممکن است 60 تا 100 درصد مانع تحرک اسپرمها شوند.
8- زنان و مردان: از حشره کشها و مواد مضر دیگر دوری کنید
قرار گیری در معرض حشره کشها به خصوص آفت کشهای کشاورزی و باغبانی، بر باروری زنان و مردان تاثیر بدی میگذارد. مواجهه با برخی محلولها و سموم از جمله سموم مورد استفاده در مشاغل چاپ و رنگ و خشکشویی ها میتواند تاثیر بدی بر باروری زنان داشته باشد.
