هر کسی با هر جنسیت و نژاد اگر از نظر جنسی فعال باشد ممکن است به نوعی بیماری که از طریق رابطه جنسی منتقل میشود، مبتلا گردد. اما نوجوانان و جوانان آسانتر از افراد دیگر به این بیماریها مبتلا میشوند. در سن 25 سالگی نیمی از افرادی که از نظر جنسی فعال هستند دچار یک بیماری مقاربتی میشوند. داشتن چند شریک جنسی خطر ابتلا به این بیماریها را بالا میبرد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها تاکید میکند برخی بیماریهای مقاربتی مانند سیفلیس و لنفوگرانولوم ونروم در مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند رو به افزایش است. اما باید بدانید کسانی که رابطه جنسی کامل نداشته اند (باکره هستند) نیز ممکن است دچار این بیماریها شوند چرا که رابطه جنسی دهانی و تماس پوستی نیز بسیاری از این بیماریها را گسترش میدهد، به خصوص آن دسته از بیماریهایی که از طریق زخم ، تاول یا ضایعات پوستی منتقل میشوند.
- زگیل تناسلی: لازم نیست حتما رابطه جنسی داشته باشید تا به یک بیماری مقاربتی مبتلا شوید. تماس پوست با پوست نیز برای گسترش زگیل تناسلی یا اچ پی وی (HPV) کافیست. اچ پی وی یک خانواده ویروسی است که باعث زگیل تناسلی میشود. برخی انواع این ویروس بی خطر هستند اما برخی دیگر ممکن است منجر به سرطان مقعد یا سرطان دهانه رحم شوند. واکسن میتواند از برخی انواع خطرناک این ویروس پیشگیری نماید. علائم زگیل تناسلی عبارتند از زگیلهای صورتی یا همرنگ پوست که ممکن است برجسته یا مسطح باشند و یا شکلی شبیه به گل کلم داشته باشند. برخی انواع این ویروسها هیچ علامتی نشان نمیدهند.
- شپش ناحیه تناسلی: شپش ناحیه تناسلی نوعی انگل ریز است که در موهای ناحیه شرمگاهی زندگی میکند و با شپش سر یا بدن تفاوت زیادی دارد. این موجود ریز در حین تماس نزدیک از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. شپش ناحیه تناسلی را میتوان با لوسیونهای بدون نسخه از بین برد. علائم شپش ناحیه تناسلی عبارتند از خارش شدید، تخمهای ریز چسبیده به موهای شرمگاهی و حس لول خوردن و خزیدن شپشها.
- گال یا جرب: گال یک وضعیت خارشی است که در اثر آلودگی به نوعی مایت (حشرات ریز) ایجاد میشود. این مایتها در پوست انسان تخم میگذارند. گال همیشه یک بیماری صرفا آمیزشی نیست چرا که با تماس پوستی نیز انتقال می یابد اما در افراد بالغ اکثرا گال از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. گال با کرِمهای تجویزی درمان میشود. علائم گال عبارتند از خارش شدید به خصوص شبها و جوش. ممکن است دو تا شش هفته طول بکشد تا علائم بروز کنند.
- سوزاک: سوزاک بیماری است که به راحتی منتقل میشود و در صورت عدم درمان هم در زنان و هم در مردان میتواند به ناباروری منجر شود. آنتی بیوتیک عفونت را متوقف می سازد. علائم سوزاک عبارتند از ترشحات و سوزش در حین ادرار کردن اما اغلب علائم در مراحل اولیه ظاهر نمیشوند. با پیشرفت بیماری عفونت ممکن است باعث تحریکات پوستی یا گسترش بیماری به مفاصل و خون شود. علائم سوزاک در مردان شامل ترشحاتی از پنیس (آلت تناسلی) و تورم بیضه ها و در زنان شامل ترشحات واژن، درد لگن و لکه بینی می باشد. علائم ممکن است خفیف بوده و به سادگی با عفونت دستگاه ادراری یا واژن اشتباه گرفته شود.
- سیفلیس: بیشتر افراد متوجه علائم اولیه سیفلیس نمیشوند. سیفلیس اگر درمان نشود ممکن است منجر به فلج، کوری و مرگ گردد. سیفلیس با آنتی بیوتیک درمان میشود. علائم سیفلیس به این صورت است: اولین علامت سیفلیس ایجاد یک زخم بدون درد، گرد و سفت در ناحیه تناسلی یا مقعد است. این بیماری از طریق تماس مستقیم با این زخم منتقل میشود. در مراحل بعدی ممکن است جوش و تحریکات پوستی در کف دست، پاشنه یا بخشهای دیگر بدن دیده شود. همچنین غدد متورم شده و تب، ریزش مو یا خستگی تجربه میشود. در مراحل آخر علائم حاکی از آسیب دیدن اندامهایی مانند قلب، مغز، کبد، عصبها و چشم دارد.
- کلامیدیا: کلامیدیا بیماری است که از طریق رابطه جنسی منتقل میشود و در صورت عدم درمان میتواند به ناباروری بینجامد. کلامیدیا به سرعت با آنتی بیوتیک برطرف میشود اما مشکل اینجاست که اغلب فرد متوجه آن نمیشود چرا که علائمی نداشته یا علائم آن مبهم است. کلامیدیا باعث عفونت گلو و راست روده نیز میگردد. علائم کلامیدیا در مردان به صورت سوزش و خارش نوک آلت تناسلی، ترشحات و درد در هنگام دفع ادرار تجربه میشود. علائم کلامیدیا در زنان عبارت است از خارش واژن، ترشحاتی که ممکن است بو داشته باشد، درد در حین رابطه جنسی و درد هنگام دفع ادرار.
- ویروس نوع 1 هرپس سیمپلکس (HSV): این بیماری در اثر آلودگی به ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 ایجاد میشود. این ویروس از همان نوع ویروسی است که عامل تبخال در لب است. ویروس هرپس سیمپلکس معمولا از طریق رابطه جنسی منتقل نمیشود بلکه به راحتی از طریق بوسیدن و تماس بین اعضای خانواده انتقال می یابد. اما ممکن است از طریق تماس جنسی یا دهانی با فرد آلوده به ناحیه تناسلی منتقل شود. اگر چه این وضعیت هیچ درمان قطعی ندارد اما داروها میتوانند شیوع آن را کم کرده یا از آن پیشگیری کنند. علائم ویروس هرپس سیمپلکس به صورت تبخال در لب تجربه میشود. همچنین تاول یا زخمهای کوچکی در ناحیه تناسلی نیز ممکن است ایجاد شود.
- ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2: بیشتر موارد هرپس تناسلی توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 ایجاد میشود. این بیماری ویروسی به شدت مسری است و از طریق رابطه جنسی یا تماس مستقیم با زخم هرپس گسترش می یابد. این بیماری نیز همانند نوع 1 هیچ درمان قطعی ندارد اما داروهای ضد ویروسی میتوانند دفعات بروز را کاهش دهند و به برطرف شدن سریعتر علائم کمک کنند. علائم ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 عبارتند از تاولهای پر شده با مایع که زخمهای پوسته دار و دردناکی در ناحیه تناسلی، مقعد، رانها یا باسن ایجاد میکنند. علائم ممکن است از طریق تماس دهانی به لبها منتقل شود.
- هپاتیت ب: هپاتیت ب یک بیماری ویروسی پنهان است که آسیب شدیدی به کبد وارد میکند. این ویروس از طریق تماس با خون یا مایعات دیگر بدن فرد مبتلا انتقال می یابد. از طریق رابطه جنسی با فرد آلوده، استفاده از سوزن مشترک، تولد از مادر آلوده و استفاده از مسواک یا ماشین اصلاح مشترک این بیماری منتقل میشود. هیچ درمانی برای هپاتیت ب وجود ندارد اما داروها میتوانند ویروس را تحت کنترل نگه دارند. همچنین واکسن موثری برای پیشگیری از هپاتیت ب وجود دارد. علائم هپاتیت ب در عفونت حاد عبارتند از تهوع، دل درد، تیره شدن رنگ ادرار، خستگی و زردی پوست یا چشم. عفونت مزمن میتواند به سیروز کبد و سرطان کبد منجر شود. بسیاری از افراد سالها بدون علائم می مانند.
- ایدز (HIV): ویروس بیماری ایدز سیستم ایمنی بدن در مقابل عفونتها را تضعیف میکند. اچ آی وی از طریق رابطه جنسی محافظت نشده، سوزن مشترک و یا هنگام تولد از مادر آلوده انتقال پیدا میکند. ایدز ممکن است سالها بدون علائم باشد بنابراین آزمایش خون بهترین راه آگاهی از ابتلا به ایدز است. درمان به موقع ایدز برای کمک به پیشگیری از بیماریهای جدی لازم است. علائم اولیه عفونت ایدز به این صورت است: بسیاری از افراد در ابتدا هیچ نشانه ای ندارند اما برخی افراد موقتا دچار علائمی مشابه آنفلوانزا میشوند که یک تا دو ماه پس از عفونت بروز میکند و طی آن تورم غدد، تب، سردرد و خستگی تجربه می شود. همچنین ممکن است دهان آفت بزند.
- تریکوموناس: تریکوموناس یک بیماری انگلی است که از طریق تماس جنسی گسترش می یابد. تریکوموناس را میتوان با دارو درمان کرد. تریکوموناس در مردان اغلب علائم مشخصی ایجاد نمیکند. برخی افراد دچار ترشحات خفیف یا کمی سوزش در حین ادرار میشوند. علائم تریکوموناس در زنان ممکن است به صورت ترشحات سبز زرد با بوی شدید، خارش واژن یا درد درحین رابطه جنسی یا ادرار تجربه شود. علائم آن معمولا ظرف 5 تا 28 روز پس از آلودگی به انگل شروع میشود.
- شانکروئید یا آتشک: شانکروئید یک بیماری مقاربتی باکتریایی است که در آفریقا و آسیا شیوع دارد. در این بیماری زخمهای تناسلی ایجاد میشود که باکتریها را از فردی به فرد دیگر منتقل میکند. آتی بیوتیک این بیماری را درمان میکند. علائم آتشک در مردان به صورت جوشهای دردناک در روی آلت تناسلی است که ممکن است تبدیل به زخمهای باز چرکی شوند. همچنین درد در ناحیه تناسلی و کشاله ران تجربه میشود. علائم آتشک در زنان به صورت جوشهای دردناک در ناحیه تناسلی است که میتواند به زخمهای باز تبدیل شود، همچنین گره های لنفاوی کشاله ران نیز متورم میشوند.
- لنفوگرانولوم ونروم: لنفوگرانولوم ونروم در اثر نوعی کلامیدیا ایجاد میشود و در مردانی شایعتر است که با مردان رابطه جنسی دارند. این بیماری همانند اشکال دیگر کلامیدیا با آنتی بیوتیک درمان میشود. علائم لنفوگرانولوم ونروم به صورت زخمهای باز در ناحیه تناسلی یا مقعد، سردرد، تب، خستگی و تورم گره های لنفاوی در کشاله ران تجربه میشود. اگر به واسطه رابطه جنسی مقعدی دچار این بیماری شده باشید ممکن است خونریزی یا ترشحات راست روده را نیز تجربه کنید.
- بیماری التهاب لگن: بیماری التهاب لگن خود از طریق رابطه جنسی منتقل نمیشود بلکه یک عارضه جدی است که در اثر عدم درمان بیماریهای مقاربتی به خصوص کلامیدیا و سوزاک ایجاد میشود. زمانی دچار بیماری التهاب لگن میشوید که باکتریها رحم و سایر اندامهای تولید مثلی زنانه را درگیر کنند. درمان فوری برای پیشگیری از ناباروری ضرورت دارد. علائم و نشانه های بیماری التهاب لگن عبارتند از درد پایین شکم، تب، ترشحات غیر معمول، دردناک شدن رابطه جنسی، دردناک شدن دفع ادرار و لکه بینی. با این حال اغلب این علائم هشدار دهنده وجود ندارند تا متوجه بیماری خود شوید.
روش های پیشگیری از بیماری های مقاربتی
بهترین راه پیشگیری از بیماریهایی که از طریق رابطه جنسی منتقل میشوند، خودداری از هر گونه تماس جنسی، تک همسری، روابط جنسی طولانی مدت و پایدار و شریک جنسی غیر آلوده است.
- برای کاهش احتمال ابتلا به این بیماریها از همسر خود بخواهید آزمایش بدهد تا مشخص شود به بیماری مقاربتی مبتلا است یا خیر
- از کاندوم استفاده کنید.
- در صورتی که همسرتان علائم بیماری مقاربتی را دارد از فعالیت جنسی پرهیز کنید
- مراقب علائم بدن خود باشید و چکاپهای منظم داشته باشید
توجه داشته باشید که اگر چه کاندوم در پیشگیری از گسترش برخی بیماریهای مقاربتی مانند ایدز، سوزاک، کلامیدیا و تریکوموناس موثر است اما تمام بیماریهای مقاربتی را از شما دور نمیکند. مثلا در مورد هرپس سیمپلکس، سیفلیس و زگیل تناسلی محافظت چندانی ندارد. این عفونتها از طریق تماس با ضایعات پوستی فرد آلوده منتقل میشوند در حالی که این نواحی معمولا توسط کاندوم پوشیده نمیشوند بنابراین در حین رابطه جنسی عوامل بیماری زا منتقل میشوند. همچنین کاندوم از ابتلا به شپش ناحیه تناسلی و گال پیشگیری نمیکند.
