وظیفه بینی مرطوب و گرم کردن هوای دم، پیش از وارد شده به ریه ها است. داخل بینی حاوی رگهای خونی کوچکی است که بسیار نزدیک به سطح مجاری بینی قرار گرفته اند. خونریزی بینی به عنوان خون دماغ (epistaxis) شناخته میشود و اغلب زمانی اتفاق می افتد که رگهای خونی کوچک داخل بینی آسیب ببینند. طبق گزارش آکادمی پزشکان خانواده امریکا یکی از شایعترین دلایل خونریزی بینی، خشکی مجاری بینی است که میتواند حاصل مصرف کافئین باشد.
نوشیدن مقدار زیاد کافئین در نوشیدنیهایی مانند نوشابه، قهوه، چای و نوشیدنیهای انرژی زا بدن را خشک میکند و رطوبت و آب بدن را از غشای مخاطی مجاری بینی خارج میکنند. زمانی که مجاری بینی خشک میشود، تحریک پذیر شده و ملتهب میشوند که این امر احتمال آسیب رگهای خونی کوچک داخل آن و در نتیجه خونریزی بینی را افزایش میدهد.
زمانی که مجاری بینی خشک هستند، حتی آسیب کوچک ناشی از مالش شدید بینی یا وارد کردن انگشت داخل آن میتواند موجب خونریزی بینی شود. طبق گزارش موسسه ملی سلامت مصرف متوسط کافئین برابر با سه لیوان 250 میلی گرمی قهوه در روز می باشد. در صورتی که به کافئین حساس نباشید، این مقدار معمولا هیچ عوارضی در بر ندارد.
در صورتی که به واسطه مصرف زیاد کافئین دچار خون دماغ شده اید، وحشت نکنید. صاف بنشینید و سرتان را کج کنید (در حالی که بالا تنه تان به سمت جلو خم شده است نه عقب). با ملایمت فین کنید تا مجاری بینی تمیز شوند و سپس بخش نرم بینی تان را بفشارید. از طریق دهان نفس بکشید و بینی تان را حداقل پنج دقیقه نگه دارید. در صورتی که خونریزی پس از 5 دقیقه متوقف شد، میتوانید فشار را از روی بینی بردارید. در صورتی که هنوز خونریزی ادامه دارد (پس از 5 دقیقه)، فشار بر بینی را ادامه دهید تا خونریزی متوقف شود.
بهترین راه پیشگیری از خونریزی بینی ناشی از کافئین این است که از مصرف کافین اجتناب کنید. در صورتی که این کار برایتان دشوار است یا کافئین هیچ مشکل دیگری برایتان ایجاد نکرده است، چند اقدام میتوانید انجام دهید تا بدن و مجاری بینی تان لغزنده و مرطوب بماند و خطر خونریزی بینی کاهش یابد. مصرف مایعات را افزایش دهید. بین دفعات مصرف نوشیدنیهای بی آب کننده مانند چای و قهوه و نوشابه، نوشیدنیهای آب رسان مانند آب یا آبمیوه مصرف کنید. زیر دوش آب داغ نفسهای عمیق بکشید. رطوبت را به صورت بخار استنشاق کنید تا مجاری بینی تان مرطوب بماند. همچنین میتوانید یک ماهی تابه یا ظرف پهن دیگری را پر از آب داغ کرده و روی آن خم شوید اما مراقب باشید خودتان را نسوزانید. در ماههای خشک زمستان رطوبت ساز در کنار تختخواب خود بگذارید. تنفس هوای خشک در طول شب، مجاری بینی را خشک میکند و در هنگام مصرف کافئین، شما را مستعد خون دماغ میسازد. رطوبت ساز موجب افزایش رطوبت هوا شده و مجاری بینی را مرطوب نگه میدارد.
هر کسی درجه حساسیت متفاوتی نسبت به کافئین دارد. برخی افراد ممکن است مقادیر بیشتر کافئین را تحمل کنند بدون این که حتی کمی عوارض نامطلوب آن را مشاهده کنند در حالی که برخی دیگر چنین نیستند. به بدن خود توجه کنید و مصرف کافئین را مطابق آن تنظیم کنید. گهگاهی خونریزی بینی متداول است اما اگر مرتبا خونریزی بینی دارید ممکن است اختلال پزشکی دیگری مانند اختلال انعقاد خون، تومور بینی و یا لوکمی داشته باشید. در صورتی که مرتبا خون دماغ میشوید خونریزی تان بیش از 20 دقیقه طول کشید، به پزشک مراجعه کنید.
