خون دماغ (Nosebleeds) به خونریزی بیینی گفته می شود که اگر چه ممکن است شما را به وحشت بیندازد اما امری شایع است و به ندرت نشان دهنده مشکل پزشکی جدی است. بینی حاوی رگهای خونی زیادی است. این رگهای خونی در پایین و بالای بینی بسیار نزدیک به سطح پوست قرار دارند و بسیار شکننده بوده به راحتی خونریزی میکنند. خونریزی بینی در بزرگسالان و کودکان 3 تا 10 ساله متداول است.
خون دماغ به دو صورت ممکن است باشد: خونریزی پایین بینی (anterior nosebleed) و خونریزی بالای بینی (posterior nosebleed). خونریزی پایین بینی زمانی اتفاق می افتد که رگهای بخش پایین تر بینی پاره شده و نشت میکنند. در خونریزی بالای بینی رگهای ته بینی دچار پارگی شده اند. در این حالت ممکن است خون به پشت گلو نیز وارد شود. خونریزی بالای بینی ممکن است خطرناک باشد.
عوامل متعددی باعث خون ریزی بینی میشوند. خونریزی ناگهانی یا غیر مکرر به ندرت جدی به حساب می آید. اگر زیاد خون دماغ میشوید ممکن است مشکل جدی تری داشته باشید.
هوای خشک شایعترین علت خونریزی بینی است. زندگی در شرایط آب و هوایی خشک و استفاده از سیستم گرمایشی میتواند باعث خشک شدن غشای داخل بینی شود. این خشکی باعث پوسته پوسته شدن سطح داخلی بینی میشود. پوسته شدن داخل بینی باعث خارش یا تحریک پوست میشود. اگر بینی تان را بخارانید یا انگشت در َآن فرو کنید، ممکن است دچار خونریزی شود.
مصرف داروهای آنتی هیستامین و ضد احتقان برای درمان آلرژی، سرما خوردگی یا مشکلات سینوس نیز میتواند باعث خشک شدن غشای داخل بینی شده و خونریزی ایجاد کند. ضربه خوردن مکرر بینی نیز یکی دیگر از علل شایع خونریزی است.
از جمله سایر علل خونریزی بینی عبارتند از:
بیشتر موارد خون دماغ نیازی به درمان ندارد. با این حال در صورتی که خونریزی بینی تان بیش از بیست دقیقه طول کشید یا پس از یک جراحت اتفاق افتاد، باید به پزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است نشانه خونریزی بالای بینی باشد که وضعیت جدی تری است.
جراحات و صدمات بینی مانند زمین خوردن، تصادف یا ضربه خوردن به صورت ممکن است باعث خون دماغ شود. خون دماغ در صورتی که پس از جراحت اتفاق بیفتد میتواند نشانه شکستگی بینی، شکستگی جمجمه یا خونریزی داخلی باشد.
خونریزی معمولی بینی را میتوان در منزل درمان کرد. ابتدا بنشینید، کمی به جلو خم شوید و بخش نرم جلوی بینی را بفشارید. باید به مدت ده دقیقه سوراخهای بینی را کاملا ببندید و و از طریق دهان نفس بکشید.
هنگامی که میخواهید خونریزی بینی تان را متوقف کنید دراز نکشید و سر را به عقب خم نکنید. دراز کشیدن ممکن است منجر به بلعیدن خون شده و معده را تحریک کند. پس از ده دقیقه سوراخ بینی را رها کنید و ببینید آیا خونریزی متوقف شده یا نه. در صورتی که متوقف نشده بود دوباره این مراحل را تکرار کنید.
همچنین می توانید کمپرس سرد بر روی پل بینی بگذارید یا از اسپری ضد احتقان بینی برای بستن رگهای خونی کوچک استفاده نمایید.
در صورتی که خونریزی متوقف نشد، به پزشک مراجعه کنید. اگر شی خارجی عامل خون دماغ شدن شما شده است، پزشک با دقت و کمترین آسیب شی خارجی را در می آورد. از یک تکنیک پزشکی به نام سوزاندن زخم (cauterization) نیز میتوان برای متوقف کردن خونریزی مکرر یا مداوم استفاده کرد. در این روش پزشک رگهای خونی بینی را با نیترات نقره میسوزاند. نیترات نقره ترکیبی است که برای برداشتن بافت یا گرم کردن ابزارها استفاده میشود. همچنین ممکن است پزشک بینی را با گاز استریل پانسمان کند تا به رگهای خونی فشار وارد شده و خونریزی متوقف شود.
چند روش برای جلوگیری از خون دماغ شدن وجود دارد:
