زایمان در آب

زایمان در آب روشی است که طرفداران و منتقدان خاص خود را دارد. هرکدام از این دو گروه نیز شواهد علمی خود را ارایه می کنند. زایمان در آب روشی است که طرفداران و منتقدان زیادی خاص خود را دارد. هرکدام از این دو گروه نیز شواهد علمی خود را ارائه می کنند. در حال حاضر در سراسر دنیا، زایمان در آب در برخی بیمارستان ها و زایشگاه ها و حتی در منازل با کمک یک ماما انجام می شود. سابقه تحقیق و تجربه زایمان در آب به دهه 1960 میلادی در دو کشور شوروی سابق و فرانسه باز میگردد. در حال حاضر حدود 60 درصد بیمارستان های بریتانیا امکان زایمان در آب را برای خانم های باردار فراهم می کنند.

منافع زایمان در آب برای نوزاد و مادر وی مطرح است. آب گرم مورد استفاده به انتقال آسان تر نوزاد از کانال زایمانی به فضای بیرونی کمک می کند

مزایایی که برای مادر مطرح است شامل کنترل بهتر درد زایمان و کاهش عوارض زایمان می باشد. کنترل بهتر درد زایمان با گرمای آب و غوطه وری در آب صورت می گیرد که این مساله به گردش بهتر جریان خون در مادر و افزایش ترشح اکسی توسین و وازوپرسین مربوط است. همچنین شواهد علمی متعددی از بهبودی دردهای کمری به دنبال آب درمانی در افراد مختلف وجود دارد که طرفداران زایمان در آب از این شواهد نیز در اثبات کارآمدی این روش زایمانی استفاده می کنند.

یکی از عوارض زایمان طبیعی، آسیب دیدگی ناحیه پرینه - فاصله بین واژن و مقعد- در اثر فشار خانم باردار حین زایمان می باشد. زایمان در آب به دلیل کمک به شل شدن بیشتر ناحیه پرینه، می تواند تا حدی از بروز این عارضه جلوگیری نماید. همچنین بروز خونریزی پس از زایمان در روش زایمان در آب طبق ادعای برخی منابع کمتر است.

اما مخالفان زایمان در آب به معایبی از آن اشاره می کنند. احتمال آسپیره کردن آب توسط نوزاد، بروز عفونت بیشتر در مادر و نوزاد، کند شدن روند زایمان و عدم امکان ارزیابی دقیق خونریزی مادر موارد اصلی انتقاد به این روش زایمان است. البته طرفداران زایمان در آب برای برطرف کردن هرکدام از این انتقادات راه حل هایی پیشنهاد می کنند.

مقاله مروری سیستماتیک در سال 2009 میلادی چاپ شده است، مقالات موجود تا آن سال درباره زایمان در آب را مورد بررسی قرار داده است. در این مقاله مروری، اثر بهبودی درد زایمان در روش زایمان در آب در مقایسه با روش های متداول به اثبات رسیده است اما در زمینه عوارض زایمان، خطر عفونت، نمره آپگار نوزاد تفاوت معنی داری بین زایمان در آب و سایر روش های زایمان طبیعی یافت نشده است.

بیمارستان شهید اکبرآبادی اولین مرکزی در شهر تهران است که شرایط زایمان در آب را فراهم کرده است.

نکاتی بیشتر پیرامون زایمان در آب

تأثیر آرامش بخش آب با گرما و نقش حمایتی خود می­تواند به شما در انجام زایمان کمک نماید. در صورتی که عصبی یا هیجان زده بشوید احتمال دارد دردهای انقباضی تان ریتم خود را از دست بدهد و این بدین معنی است که فرآیند زایمان متوقف شده و همه چیز از اول بدون این که پیشرفتی کرده باشید شروع خواهد شد. قرار گرفتن در آب به احتمال زیاد می­ تواند به شما کمک کند تا با دردهای انقباضی تان کنار بیایید به طوری که برای خود و بچه تان ایجاد تنش کمتری نماید.

آرامش داشتن هم چنین می تواند به شما کمک کند تا تنفسی آرام داشته باشید و این بدین معنی است که می توانید نفس های بریده و کوتاه کمتری داشته باشید، یعنی چیزی که دردهای زایمان را تشدید می نماید.

در مورد زایمان طبیعی، قرار گرفتن در آب می تواند به بدن شما کمک کند هورمون های استرس­زای آدرنالین و بیشتر هورمون های تنش زای کمتری تولید کند و این باعث می شود دردهای زایمانتان قوی و منظم باشد.

بدن شما در آب اندورفین بیشتری نیز تولید خواهد کرد. اندورفین ها هورمونهایی هستند که به شما در تحمل دردهای زایمان کمک می کنند.

حوضچه زایمان می تواند محل شخصی خوبی برای زایمان در آب شما فراهم کند. زمانی که در آب گرم این حوضچه غوطه ور می شوید، انگار که به دنیای خودتان وارد شده اید و می توانید بدون هیچ مزاحمتی زایمان کنید. در صورتی که نور محیط ملایم و اتاق ساکت باشد، تأثیر این روند بیشتر خواهد بود. این امر به شما کمک خواهد کرد انطباق بیشتری با فرآیند زایمان پیدا کنید.

آب شما را شناور می کند و باعث می شود احساس سبکی کنید. به راحتی می توانید در آب تغییر حالت دهید بنابراین احساس راحتی بیشتری می کنید. بهترین پوزیشن برای شما، حالتی است که به نوزاد کمک می کند تحرک بیشتری داشته باشد.

یکی از راهکارهای مفید این است که زانوها را پایین تر از ران ها قرار دهید. اما در هر حال تغییر پوزیشن در آب بسیار آسان است.

همانطور که گفته شد قرار گرفتن در آب گرم به شما کمک می کند راحت تر درد زایمان را تحمل کنید. درست همانطور که دوش آب گرم به تسکین درد کمر یا شکم کمک می کند.

دستورالعمل هایی که توسط بیمارستان ارائه می شود حاکی از آن است که نباید در هنگام زایمان در آب تنها باشید. این بدان معناست که ماما و یا همسرتان باید تمام مدت در کنارتان باشد.

استفاده از حوضچه زایمان آنقدر تجربه مثبتی است که بسیاری از مادران تصمیم می گیرند برای زایمان بعدی خود نیز دوباره از آن استفاده کنند.

گرفتن پوزیشن عمودی در صورت استفاده از حوضچه آب گرم بسیار آسان تر است. داشتن این پوزیشن به شما کمک می کند از نیروی جاذبه به نفع خود استفاده کنید.

بیرون راندن نوزاد در آب آسان تر از خشکی است. آب به شما در این کار کمک می کند.

به مجرد اینکه نوزاد متولد شود باید از آب بیرون آورده شود، البته اول سر نوزاد! این کار به نوزاد کمک می کند بلافاصله شروع به تنفس نماید. در صورتی که نوزاد را خیلی عجولانه از آب بیرون بیاورید احتمال دارد بند ناف پاره شود. البته این امر خیلی رایج نیست. تحقیقی که در انگلستان انجام شده نشان می دهد از هر 200 مورد زایمان در آب ممکن است در یک مورد این اتفاق پیش آید.

پاره شدن بند ناف در صورت حضور یک مامای آموزش دیده زندگی نوزاد را به خظر نمی اندازد. ضمن این که معمولاً این اتفاق در مورد نوزادانی می افتد که بند نافشان از حالت طبیعی کوتاه تر است.

تولد در آب برای نوزاد چه حسی دارد؟

نمی توانیم در مورد این که نوزاد در لحظه تولد چه احساسی دارد با قطعیت سخنی بگوییم. به نظر می رسد انتقال به دنیای بیرون، برای نوزادانی که در آب متولد می شوند راحت تر باشد.

تصور می شود آب گرم حوضچه برای نوزاد حسی شبیه به آبی دارد که درون رحم مادر است. نوزادانی که در آب به دنیا می آیند معمولاً آرام هستند و کمتر از نوزادان دیگر گریه می کنند.

ممکن است از این بابت نگران باشید که مبادا با اولین تنفس نوزاد آب به داخل ریه اش وارد شود. اما نوزادان سالم تا قبل از این که اعصاب صورت، دهان و بینی شان تحت تأثیر تماس با هوا و تغییر دما تحریک نشود، شروع به تنفس نمی کنند.

نوزادانی که در آب متولد می شوند با «واکنش طبیعی غوطه وری» محافظت می شوند. نوزاد شما به طور غریزی راه تنفسی خود را می بندد و این امر موجب می شود در آب نفس نکشد.

به علاوه مامای شما هم در حین فرآیند زایمان نوزادتان را چک می کند تا مطمئن شود اکسیژن کافی دریافت می کند. هیچ شواهدی دال بر این که نوزادانی که در آب متولد می شوند بیش از سایر نوزادان دچار مشکلات تنفسی شده باشند وجود ندارد.

کارشناسان بر این باورند که تنها در صورت وقوع موارد زیر امکان دارد نوزادان در معرض انجام عمل تنفس در آب قرار داشته باشند:

• پیش از آنکه نوزاد کاملاً متولد شود، سرش از آب بیرون آورده شود، که باعث می شود عکس ­العمل غریزی غوطه وری در آب او تحت الشعاع قرار بگیرد.
• به نحوی تأمین اکسیژن از طریق بند ناف دچار مشکل شود.

ممکن است مجبور شوید از آب بیرون بیایید

ممکن است احساس کنید بودن در آب کمکی به کاهش دردهای زایمان ندارد. در این صورت می توانید از گاز و آب که مسکن ملایمی است استفاده کنید. اما در صورتی که به مسکن قوی تری مثل پتیدین یا اپیدورال نیاز داشته باشید، باید از آب خارج شوید.

در صورتی که زایمانتان با مشکل همراه شود نیز مجبور خواهید شد از آب بیرون بیایید. البته ممکن است این امر باعث شود احساس ناراحتی و پریشانی کنید.

در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، باید حوضچه را ترک کنید:

• بررسی ضربان قلب نوزاد نشان دهد که مشکلی به وجود آمده.
• زایمان در آب به کندی پیش برود.
• در حین زایمان شروع به خونریزی کنید.
• فشار خونتان بالا رود.
• جنین در رحم مدفوع کرده باشد. البته در صورتی که در مرحله دوم زایمان باشید ممکن است بتوانید همچنان در آب باقی بمانید.
• احساس خواب آلودگی یا غش داشته باشید.

اکثر زایمان های در آب به خوبی پیش می روند، اما درصورتی که وضعیت اورژانسی پیش بیاید، خارج کردن شما از حوضچه زمان بر خواهد بود. حتی در این صورت هم ماماها آموزش های لازم را برای رویارویی با وضعیت های اورژانسی دیده اند. می دانند چطور باید هرچه زودتر شما را از آب خارج کرده و کمک های لازم را به شما برسانند.