زگیل تناسلی یا کوندیلوما آکومیناتا از عفونت های نسبتا شایع دستگاه تناسلی است که به صورت ضایعات سطحی کمی برجسته و گاه ضایعات وسیع گل کلمی خود را نشان می دهد. عامل آن ویروس HPV بوده که به دو گروه پرخطر و کم خطر تقسیم می شود. گروه پرخطر می تواند در بانوان سرطان سرویکس ( دهانه رحم ) و در آقایان سرطان آلت تناسلی ایجاد نماید. راه انتقال تماس جنسی است. همچنین از راه تماس پوست به پوست هم منتقل می شود. بنابراین استفاده از کاندوم همیشه کمک کننده نیست.
با توجه به ماهیت ویروسی ضایعه امکان عود ضایعات پس از درمان وجود دارد. احتمال میزان عود به سیستم دفاعی بدن، تعداد ضایعات، محل ضایعات، تعدد شرکای جنسی و نحوه درمان فرد بستگی دارد. از میان درمانها کرایوتراپی (فریز کردن) و لیزر، با کمترین میزان عود همراه است.
هم انواع پرخطر و هم انواع کم خطر ویروس HPV پس از مدتی توسط سیستم دفاعی بدن دفع می شود. در مواردی که ویروس پایدار بماند ممکن است تغییرات سلولی دهانه رحم، از تغییرات جزئی پاپ اسمیر تا سرطان مهاجم سرویکس را سبب شود. سن پائین شروع نزدیکی، متعدد بودن شرکای جنسی، ضعف سیستم ایمنی از مهمترین عوامل پایدار شدن ویروس HPV است.
با تشخیص زگیل ناحیه تناسلی می بایست شریک جنسی وی نیز بررسی و معاینه گردد. تست پاپ اسمیر و تعیین نوع ویروس HPV انجام گیرد. در انواع پرخطر و یا در صورت وجود تغییرات پاپ اسمیر کلپوسکوپی ضرورت دارد. در سایر موارد با صلاحدید پزشک ممکن است کلپوسکوپی ضرورت پیدا کند.
"تمام بیماران با زگیل تناسلی باید کولپوسکوپی شوند"
در کلپوسکوپی که در واقع نوعی آندوسکوپی ناحیه تناسلی است دهانه رحم با بزرگنمایی تا 40 برابر و پس از زدن مواد مختلف، سرویکس با فیلترهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته ، نمونه برداری از ضایعات مشکوک انجام می پذیرد و جهت پاتولوژی ارسال می گردد.
با توجه به اینکه سرطان سرویکس دومین سرطان شایع دستگاه تناسلی بانوان است و متاسفانه شیوع آن رو به افزایش می باشد. تشخیص زودرس و درمان به مناسب آن اهمیت فوق العاده ای دارد. "رعایت مسائل اخلاقی، تعهد به خانواده، رعایت بهداشت جنسی، درمان سریع ضایعات حاد، درمان شریک جنسی و پیگیری بیماری" در کاهش شیوع بیماری ارزشمند است.
واکسن ویروس HPV برای دختران و پسران نوجوان 16_9 ساله با کارایی بالا جهت ارتقاء سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به این ویروس بهتر است مورد استفاده قرار گیرد.