زینک یا روی چیست و چه فوایدی دارد؟

روی (zinc) یکی از فلزات گروه 12 جدول تناوبی است. زینک به لحاظ بیولوژیکی اهمیت فوق العاده ای برای گیاهان و جانوران دارد.

زینک مسئول عملکردهای متعددی در بدن انسان است و به تحریک فعالیت 100 آنزیم مختلف کمک می نماید.

برای منتفع شدن از مزایای زینک تنها مصرف مقدار کمی از آن کافی است. مقدار مجاز مصرف زینک در امریکا 8 میلی گرم در روز برای زنان و 11 میلی گرم در روز برای مردان است.

پایین بودن مقدار زینک در بدن موجب می شود فرد در معرض ابتلا به بیماری های متعددی قرار بگیرد. در واقع کمبود زینک موجب می شود سالانه در جهان بیش از 800000 کودک جان خود را از دست بدهند.

این عنصر به طور طبیعی در مواد غذایی متعددی یافت می شود؛ اما معمولاً به شکل مکمل غذایی نیز مصرف می گردد.

چرا مصرف زینک از اهمیت برخوردار است؟

وجود مقادیر کافی زینک برای داشتن سیستم ایمنی سالم، ترکیب صحیح DNA، داشتن روند رشد مناسب در کودکی و بهبود زخم ها ضروری است.

ذیلاً  برخی فواید مصرف زینک را فهرست وار عنوان می کنیم:

• تنظیم عملکرد سیستم ایمنی
  کمبود زینک در بدن می تواند آسیب جدی به عملکرد سیستم ایمنی وارد آورد.
• درمان اسهال
  اسهال سالانه جان 1.6 میلیون کودک زیر 5 سال را می گیرد. به نظر می رسد مصرف زینک می تواند تکرر اسهال را متوقف نماید.
  به علاوه ثابت شده که مصرف قرص های زینک در یک دوره ده روزه می تواند درمان مؤثری برای اسهال باشدو به علاوه از عود مجدد آن در آینده تا حد زیادی پیشگیری کند.
• تأثیر بر یادگیری و حافظه
  مطالعات نشان می دهند که زینک نقشی اساسی در تنظیم چگونگی ارتباط میان رشته های عصبی با یکدیگر دارد که نتیجتاً بر چگونگی شکل گیری حافظه و یادگیری مؤثر خواهد بود.
• درمان سرماخوردگی
  مطالعات نشان داده اند که در مدت ابتلا به سرما خوردگی، سطح روی بدن تا 40% کاهش می یابد.
  به علاوه مصرف زینک در کاهش مدت و شدت سرماخوردگی می تواند مفید واقع شود.
• بهبود زخم های بدن
  مطالعات نشان می دهند مصرف موضعی زینک می تواند از تورم و رشد باکتری در ناحیه زخم جلوگیری کند. زمانی که زینک بر روی زخم آغشته می شود، نه تنها کمبود زینک در محل زخم به صورت موضعی برطرف می شود، بلکه خاصیت دارویی نیز دارد.
• جلوگیری از پیرچشمی (دژنراسیون ماکولار وابسته به سن)
  روی از وارد آمدن آسیب سلولی به شبکیه جلوگیری می کند که به نوبه خود موجب به تعویق افتادن پیرچشمی و کاهش دید می گردد.
• مزایای احتمالی دیگر

تصور می شود زینک در درمان موارد ذیل نیز مفید است:

• آکنه
• بیش فعالی
• پوکی استخوان
• جلوگیری از ابتلا و درمان ذات الریه

زینک در چه موادی وجود دارد؟

زینک در بسیاری از مواد غذایی روزانه وجود دارد، بسیاری از مردم روی مورد نیاز بدن خود را از طریق مصرف گوشت قرمز و ماکیان به دست می آورند.

غذاهای ذیل منبع غنی زینک هستند:

• صدف
• نان گندم برشته
• جگر گوساله
• گوشت گاو
• دانه های کدو تنبل
• هسته نارنج
• تخم هندوانه
• شکلات تلخ
• گوشت گوسفند
• بادام زمینی
• خرچنگ

قرص های مکمل غذایی زینک نیز در اشکال مختلف وجود دارد. اما باید توجه داشت افراد سالم نباید روزانه بیش از 20 میلی گرم زینک مصرف نمایند.

کمبود زینک

معمولاً کمبود زینک به رژیم غذایی نامناسب مربوط است. با این حال عدم جذب زینک و یا بیماری های مزمنی مانند دیابت، سرطان، بیماری های کبدی، بیماری سلول های داسی شکلنیز می تواند دلیل کمبود زینک در بدن باشد.

علائم کمبود زینک در بدن به شرح ذیل است:

• بی اشتهایی
• ناتوانی و ضعف
• افسردگی
• تغییر در یادگیری و درک
• اسهال
• ریزش مو

باید توجه داشت که مصرف بیش از حد زینک نیز می تواند خطرناک باشد زیرا مانع جذب مس در بدن می شود.

وجود مقادیر بیش از حد زینک در بدن نیز می تواند علائمی نظیر علائم ذیل را داشته باشد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• بی اشتهایی
• درد در ناحیه شکم
• سردرد
• اسهال