عفونت گوش در کودکان بسیار شایع است. در واقع از هر سه مرتبه که کودکان دچار سرما خوردگی میشوند، یک مرتبه دچار عفونت گوش نیز میشوند. علت اصلی آن عدم تکامل سیستم ایمنی و عدم تخلیه مناسب گوش در کودکان است.
عفونت گوش بیرونی اغلب به عنوان گوش شناگران شناخته میشود. معمولا این اتفاق زمانی رخ میدهد که گوش مدت زیادی مرطوب می ماند و فرصت رشد و تکثیر برای میکروبها فراهم میشود. اما حتی اگر کودکان شناگر نباشد، باز هم خراش اشیائی مانند گوش پاک کن یا چیزهای دیگری که ممکن است کودک در داخل گوش خود فرا کند، میتواند مشکل ساز شود. اگر گوش کودک دچار درد یا خارش است، مراقب آن باشید. ممکن است درمان آن تجویز قطره گوش و خشک نگه داشتن گوش باشد.
اگر کودک دچار عفونت گوش شده است، تنها راه مطمئن شناخته شده مراجعه به پزشک برای بررسی و معاینه گوش است. معمولا معاینه با یک چراغ قوه مخصوص و ذره بین انجام میشود تا پزشک به خوبی داخل گوش را ببیند. پرده گوش در صورتی که سالم باشد شفاف و به رنگ خاکستری مایل به صورتی است اما در صورتی که عفونی شده باشد قرمز و متورم میشود
لوله استاش مجرایی است که گوش میانی را به گلو متصل میکند و فشار هوا و مایعات را تنظیم کرده و مانع افزایش فشار در داخل گوش میشود. سرما خوردگی، آنفلوانزا و آلرژی میتوانند لوله استاش را تحریک کرده و باعث تورم آن شوند.
اگر لوله استاش مسدود شود، مایعات در داخل گوش میانی تجمع میکنند. این وضعیت محل مناسبی برای رشد و تکثیر ویروسها و باکتریها فراهم میکند در نتیجه گوش دچار عفونت میشود. ممکن است پزشک داخل گوش کودک را با اتوسکوپ معاینه کند و بادی به گوش کودک میدمد تا پرده گوش ارتعاش پیدا کند. اگر پرده گوش نتواند آنطور که باید مرتعش شود، ممکن است مایعات در داخل گوش تجمع یافته باشند.
اگر مایعات یا فشار در داخل گوش میانی بیش از حد افزایش یابد، پرده گوش (صماخ) ممکن است پاره شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد ترشحات سفید، زرد و یا قهوه ای رنگی از گوش خارج میشود. اگر چه ممکن است این رخداد شما را بترساند اما پرده گوش معمولا ظرف چند هفته ترمیم میشود. اگر این اتفاق به کرات رخ نمیدهد جای نگرانی نیست و شنوایی کودک تحت تاثیر قرار نمیگیرد. خوشبختانه درد گوش با پارگی پرده صماخ ناگهان برطرف میشود چون سوراخ ایجاد شده باعث تعدیل فشار میشود
اصلی ترین عامل هشدار دهنده عفونت گوش، درد است. فرد ممکن است به ویژه هنگام دراز کشیدن احساس ناراحتی داشته باشد و بنابراین خواب راحتی ندارد. علائم دیگر آن عبارتند از مشکلات شنوایی، تب، ترشحات چرکین از گوش، سرگیجه و گرفتگی بینی.
والدین ممکن است عفونت گوش را در کودکان کم سن که نمیتوانند درد خود را بیان کنند، سخت تر شناسایی کنند. در این گروه سنی هنگام بروز عفونت گوش، کودک دائما گوش خود را می مالد یا میکشد. کودک در این شرایط بهانه گیر میشود، به سختی میخوابد و درست غذا نمیخورد. همچنین ممکن است بطری شیر را پس بزند چون فشار داخل گوش باعث میشود بلعیدن برای کودک دردناک باشد
اگر چه سیستم ایمنی با عفونت گوش مبارزه میکند اما شما نیز کارهایی برای مقابله با درد گوش میتوانید انجام دهید. حوله گرمی بر روی سطح خارجی گوش بگذارید تا درد آرام شود. قطره گوش میتواند باعث کاهش فوری درد شود اما باید پزشک آن را تجویز کرده باشد. مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن نیز برای کاهش درد مفید هستند. به خاطر داشته باشید نباید به کودکان اسپیرین بدهید
عفونت گوش اغلب به خودی خود برطرف میشود بنابراین اگر پزشک به شما توصیه میکند مدتی صبر کنید، تعجب نکنید. هر قدر بیشتر آنتی بیوتیک مصرف کنید، کارایی آن کمتر میشود. علت این است که باکتریها یاد میگیرند در مقابل داروهایی که زیاد مصرف میشوند، مقاوم شوند. همچنین برخی از عفونتهای گوش ویروسی هستند و آنتی بیوتیکها بر روی آنها تاثیر ندارند. آنتی بیوتیکها نیز در برخی شرایط مفید هستند که پزشک در صورت صلاحدید برایتان تجویز میکند.
اگر عفونت گوش کودک دائما باز میگردد، ممکن است بر روی پرده گوش اثر گذاشته و منجر به کاهش شنوایی، مشکلات تکلم و حتی مننژیت شود. اگر کودک زیاد به عفونت گوش مبتلا میشود باید او را برای تست شنوایی نزد پزشک ببرید.
در مورد عفونت گوش که برطرف نمیشود، گاهی پزشک لوله های کوچکی را از طریق پرده گوش وارد میکند. این لوله ها کمک میکنند مایعات تجمع یافته در گوش میانی تخلیه شوند و فشار در گوش بیش از حد زیاد نشود. با این کار درد و فشار کاهش یافته و مشکلات شنوایی نیز برطرف میشوند. این لوله ها معمولا به مدت 8 تا 18 ماه در گوش باقی می مانند و اغلب پس از مدتی به خودی خود خارج میشوند.
گاهی اوقات لوزه های کودک به قدری تورم پیدا میکند که بر لوله های استاش که گوش میانی را به گلو متصل میکند، فشار وارد میکند و حاصل آن عفونت خواهد بود. اگر این اتفاق ادامه پیدا کند ممکن است لازم باشد لوزه ها برداشته شوند.
مهمترین عامل عفونت گوش میانی سرما خوردگی است بنابراین پیشگیری از آلودگی به ویروس سرما خوردگی برای سلامت گوش نیز اهمیت دارد. بهترین راه جلوگیری از ورود میکروبها به بدن این است که دستان خود را مرتب بشویید. راههای دیگر پیشگیری از عفونت گوش عبارتند از دور ماندن از دود سیگار، تزریق واکسن آنفلوانزا در صورت لزوم و تغذیه کودکان از شیر مادر حداقل به مدت 6 ماه برای تقویت سیستم ایمنی.
آلرژی نیز همانند سرما خوردگی میتواند لوله های استاش را تحریک کرده و در عفونت گوش میانی نقش داشته باشد. اگر نمیتوانید عوامل آلرژی زا و تحریک کننده کودک را شناسایی کنید، کودک را برای تست و شناسایی مواد آلرژی زا نزد پزشک ببرید.
داروهای ضد آلرژی نیز میتوانند موجب توقف عفونت گوش و آرام شدن درد آن شوند.
