پس از مصرف قهوه قند خون افزایش می یابد حتی اگر آن را تلخ مصرف کرده باشید و هیچ کالری همراه آن نخورده باشید چرا که قهوه حاوی مقدار زیادی کافئین است. سایر مواد غذایی حاوی کافئین از جمله چای سیاه، چای سبز و نوشیدنیهای انرژی زا نیز همین تاثیر را دارند. افراد مبتلا به دیابت واکنش متفاوتی نسبت به غذاها نشان میدهند بنابراین هر کسی باید واکنش بدن خود را یادداشت کند و الگوی آن را به دست بیاورد. جالب است که ترکیبات دیگر موجود در قهوه به پیشگیری از دیابت نوع 2 در افراد سالم کمک می کنند.
بسیاری از غذاهای بدون شکر، میتوانند قند خون را افزایش دهند. چرا؟ علت آن مقدار زیادی کربوهیدرات حاصل از نشاسته است که در این مواد غذایی وجود دارد. مقدار کلی کربوهیدرات را روی جدول غذایی محصولی که خریداری میکنید، پیش از مصرف بررسی کنید. همچنین باید به قند الکل (sugar alcohols) موجود در غذاها از جمله سوربیتول و زایلیتولنیز توجه داشته باشید. قند الکل یا شکر الکل ترکیبات گیاهی گرفته شده از قند هستند که بر خلاف نامشان هیچ محتوای الکلی ندارند بلکه مواد جامد محلول در آب هستند که به صورت طبیعی یا صنعتی از قند به دست می آیند. این مواد با کربوهیدرات کمتر از قند (ساکروز) طعم شیرینی به غذا میدهند اما باز هم باعث افزایش قند خون میشوند.
هنگامی که بدن در حال مبارزه با بیماریست، قند خون افزایش می یابد. در این دوران باید آب و مایعات زیادی بنوشید تا بدنتان بی آب (دهیدراته) نشود. در صورتی که بیش از دو ساعت اسهال یا استفراغ دارید یا دو روز است که بیمارید و بهتر نمیشوید، به پزشک مراجعه کنید. مراقب داروهایی مانند آنتی بیوتیکها و ضد احتقانها که برای پاکسازی سینوس استفاده میشوند، باشید چون بر قند خون تاثیر میگذارند.
استرس: قند خون را بالا میبرد
افرادی که از استرس روزمره به خصوص استرس شغلی رنج میبرند، هورمونهایی در بدنشان تولید میشود که باعث افزایش قند خون میشوند. این وضعیت در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 متداولتر است. یاد بگیرید با تنفس عمیق و ورزش خود را آرام کنید.
تفاوت بین خوردن یک تکه نان سفید و پیراشکی در این است که پیراشکی و کیک و این قبیل مواد خیلی بیشتر از نان حاوی مواد کربوهیدراتی هستند و کالری بیشتری نیز دارند. بنابراین اگر گرسنه شدید تنها یک تکه کوچک از آن مصرف کنید.
میوه یک انتخاب بسیار خوب و سالم و مقوی است اما باید به غلظت بالای قند موجود در میوه های خشک توجه داشته باشید و هر مرتبه تنها مقدار کمی از آنها مصرف کنید. تنها دو قاشق غذا خوری کشمش، کرنبری خشک یا آلبالو خشک حاوی کربوهیدراتی معادل یک تکه میوه است. سه خرما 15 گرم کربوهیدرات دارد.
برخی افراد داروهای کورتیکواستروئید برای درمان ضایعات پوستی، آرتروز، آسم و بیماریهای دیگر استفاده میکنند. این داروها قند خون را افزایش میدهند و در برخی افراد میتوانند زمینه ساز دیابت شوند. داروهای دیورتیک که به کنترل فشار خون بالا کمک میکنند نیز همین عملکرد را دارند. برخی از داروهای ضد افسردگی نیز قند خون را بالا یا پایین می آورند.
داروهای ضد احتقان که حاوی سودوافدرین یا فنیل افرین هستند میتوانند موجب افزایش قند خون شوند. همچنین داروهای سرما خوردگی گاهی اوقات حاوی مقدار کمی قند یا الکل هستند بنابراین برچسب روی محصول را بخوانید. داروهای آنتی هیستامین مشکلی در قند خون ایجاد نمیکنند.
انواع داروهای ضد بارداری که حاوی استروژن هستند میتوانند بر تولید انسولین در بدن تاثیر بگذارند. با این حال قرصهای خوراکی ضد بارداری برای زنان مبتلا به دیابت بی خطر هستند. انجمن دیابت امریکا توصیه میکند از قرصهای ترکیبی حاوی استروژن سنتزی و نورژستیمات استفاده کنید. همچنین این انجمن بیان میکند تزریق آمپول و ایمپلنت ضد بارداری برای زنان دیابتی اشکالی ایجاد نمیکند اگر چه ممکن است بر میزان قند خون تاثیر بگذارد.
کارهای خانه و نظافت و از این قبیل فعالیتها میتواند موجب کاهش قند خون در افراد دیابتی شود. بسیاری از کارهای خانه که هر روز یا هر هفته انجام میدهید، فعالیت فیزیکی با شدت متوسط به حساب می آیند و فواید زیادی برای سلامتی دارند. همیشه سعی کنید مرتبا فعالیت فیزیکی داشته باشید.
برخی از غذاها حاوی باکتریهای مفید و سالم به نام پروبیوتیک هستند مانند انواع ماست. این غذاها گوارش را بهبود بخشیده و به کنترل قند خون کمک میکنند. برخی از ماستها حاوی قند و میوه هستند بنابراین مراقب قند و کربوهیدراتهای این ماستها باشید. بهترین گزینه برای همه افراد ماست ساده و بدون شکر افزودنی و کم چرب است.
یک مطالعه نشان داده است افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند و رژیم وگان (نوعی رژیم گیاهخواری) را برمیگزینند، کنترل بهتری بر قند خون خود داشته و نیاز کمتری به دریافت انسولین پیدا میکنند. افزایش فیبر دریافتی به واسطه مصرف زیاد غلات کامل (تصفیه نشده) و حبوبات یکی از فاکتورهای تاثیر گذار در بهبود وضعیت دیابت است. فیبر با کُند کردن فرایند گوارش مانع از افزایش ناگهانی قند خون میشود. دانشمندان در حال انجام تحقیقات بیشتر هستند تا به طور قطع روشن شود آیا واقعا رژیم غذایی وگان به کنترل دیابت کمک میکند یا خیر. همیشه پیش از ایجاد تغییرات شدید در رژیم غذایی خود ابتدا با پزشک مشورت کنید.
با افزودن مقداری دارچین به برخی غذاها میتوانید علاوه بر تقویت طعم غذا و کاهش مصرف نمک، کالری کمتری نیز به آن اضافه کنید. برخی مطالعات نشان میدهند دارچین به بدن در استفاده از انسولین کمک کرده و قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 را میتواند کاهش دهد. پزشکان نیاز به تحقیقات بیشتری دارند تا در مورد این تاثیر مطمئن شوند و بدانند آیا مکملهایی که دوز زیادی دارچین دارند عوارض جانبی ایجاد میکنند یا خیر.
در برخی افراد مبتلا به دیابت قند خون در طول خواب ممکن است تا سطح خطرناکی افت کند، به خصوص در افرادی که انسولین دریافت میکنند. بهتر است در هنگام خواب و پس از بیداری، قند خون خود را تست کنید. مصرف یک میان وعده سبک پیش از خواب میتواند به کنترل قند کمک کند. در برخی افراد قند خون در ابتدای صبح و حتی پیش از خواب، افزایش می یابد که علت آن تغییرات هورمونها یا افت انسولین است. تست منظم قند بسیار اهمیت دارد. یک گزینه برای این کار مانیتور دائمی گلوکز خون است که به شما هشدار میدهد قندتان بالا یا پایین است.
فعالیت فیزیکی برای سلامتی بسیار اهمیت دارد. افراد مبتلا به دیابت باید بدانند چه نوع فعالیتی برای آنها مناسب است. هنگامی که ورزشی میکنید که باعث میشود عرق کنید و ضربان قلبتان افزایش یابد، قند خونتان ناگهان افزایش و سپس کاهش می یابد. ورزشهای استقامتی یا شدید میتوانند موجب افت قند خون تا حداقل 24 ساعت پس از ورزش شوند. با مصرف میان وعده پیش از ورزش ممکن است بهتر بتوانید قند خون را کنترل کنید. اگر به دیابت مبتلا هستید حتما پیش از ورزش، در حین آن و پس از آن قند خونتان را تست کنید.
نوشیدنیهای الکلی مقدار زیادی کربوهیدرات دارند بنابراین ابتدا قند خون را بالا میبرند. اما تا 12 ساعت پس از نوشیدن ممکن است قند خون افت کند. بهتر است مرتبا قند خون خود را تست کنید.
در شرایطی که دمای هوا زیاد است، بهتر است در فضاهای خنک و مطمئن بمانید. حرارت محیط کنترل قند خون شما را سخت تر میکند. در هوای گرم مرتبا قند خون خود را تست کنید و مقدار زیادی آب بنوشید تا بدنتان بی آب نشود. دمای بالا بر داروها، گلوکز سنج و نوار تست نیز ممکن است تاثیر بگذارد بنابراین آنها را در هوای گرم در داخل اتومبیل رها نکنید.
هنگامی که سطح هورمونهای بدن زنان تغییر میکند، قند خون نیز دچار نوسان میشود. هر ماه قند خون خود را تست کنید و مقدار آن را ثبت کنید تا بهتر بتوانید تاثیر قاعدگی بر قند خون خود را بشناسید و آن را کنترل کنید. تغییرات هورمونها در دوران یائسگی ممکن است کنترل قند خون را دشوار کند. درباره درمان جایگزینی هورمونی با پزشک خود صحبت کنید.
اگر عاشق شیرینی و شکلات هستید، دلسرد نشوید. لازم نیست مصرف خوراکیهای شیرین را کلا قطع کنید. غذاهای حاوی قند، قند خون را سریعتر از کربوهیدراتهای دیگر افزایش میدهند اما کارشناسان دیابت میگویند مقدار کلی کربوهیدراتهای دریافتی مهمترین چیزیست که باید رعایت کنید. بنابراین مقدار کلی کربوهیدرات و کالری دریافتی خود را زیر نظر داشته باشید و هر مرتبه تنها مقدار کمی از این مواد غذایی شیرین و پر کالری مصرف کنید.
کربوهیدرات کلی روزانه و پخش کردن کربوهیدراتهای دریافتی در کل روز کلید کنترل قند خون است. برخی افراد نیز از شاخص گلیسمی استفاده میکنند. شاخص گلیسمی یا جی آی (GI) عددی است که نشان میدهد غذای مورد نظر چه مقدار بر افزایش قند خون تاثیر میگذارد. مثلا حبوبات و غلات کامل (تصفیه نشده) شاخص گلیسمی پایینتری نسبت به نان سفید یا ماکارونی معمولی دارند. آب میوه ها و نوشیدنیهای شیرین شاخص گلیسمی بالاتری نسبت به میوه کامل (که حاوی فیبر است) دارند. اگر هوس مصرف یک غذای با شاخص گلیسمی بالا دارید، بهتر است آن را در کنار یک غذای با شاخص گلیسمی پایین مصرف کنید.
