فیبروم (fibrum)یا فیبروید(fibroid) یا میوما (myoma) تومورهای ماهیچه ای هستند که (معمولا) بر روی دیواره رحم رشد می کنند. فیبروم ها تقریباً همیشه خوش خیم (غیرسرطانی) هستند. ممکن است در فردی فقط یک فیبروم وجود داشته باشد و در فرد دیگری تعداد زیادی فیبروم تشکیل شود. فیبروم ها ممکن است به کوچکی یک دانه و به بزرگی یک گریپ فروت باشند. البته در موارد نادر فیبروم ها بسیار بزرگ تر نیز می شوند. پزشکان فیبروم ها را بسته به محل رشد آنها دسته بندی می کنند.
تقریباً بین 20% تا 80% از زنان تا سن پنجاه سالگی به فیبروم مبتلا می شوند. فیبروم ها اکثراً بین سنین 40 تا 50 سالگی بروز می یابند. در زنانی که هیچ علائمی وجود ندارد، امکان دارد پزشک متخصص هیچ درمانی توصیه نکند. اما در مورد زنانی که فیبروم ایجاد علائم می نماید معمولاً تحمل وضع دشوار خواهد بود.
همانطور که گفته شد فیبروم ها معمولاً هیچ علائمی به همراه ندارند، یا این که علائم بسیار خفیفی دارند. در برخی زنان فیبروم با علائم زیر همراه است:
هنوز هیچ کس به یقین عامل ایجاد فیبروم را نمی داند. محققان بر این باورند که عوامل متعددی در ایجاد فیبروم دخیل است. از جمله این عوامل می توان به دو مورد ذیل اشاره کرد:
اما چیزی که واضح می باشد این است که فیبروم ها تحت تأثیر میزان هورمون های بدن هستند. در دوران بارداری فیبروم ها به سرعت رشد می کنند؛ یعنی دقیقاً در زمانی که سطح استروژن و پروژسترون بدن بالاست. همچنین زمانی که داروهای هورمونی برای افراد مبتلا تجویز می شود، فیبروم ها کوچک می شوند یا از بین می روند. به علاوه زمانی که فرد به سن یائسگی می رسد رشد فیبروم ها متوقف می شود و یا این که یکباره کوچک می شوند.
فیبروم ها تقریباً همیشه خوش خیم (غیرسرطانی) هستند. بسیار به ندرت (تقریباً یک مورد از هزار) احتمال دارد که فیبروم سرطانی در فردی ایجاد شود؛ که لیومیوسارکوما (leiomyosarcoma) نامیده می شود. پزشکان معتقدند سرطان به علت وجود فیبروم های موجود ایجاد نمی شود.
داشتن فیبروم ریسک ابتلا به فیبروم سرطانی را فزایش نمی دهد.
به علاوه داشتن فیبروم ریسک ابتلا به سایر انواع سرطان رحم را نیز در فرد افزایش نمی دهد.
زنانی که به فیبروم دچارند در دوران بارداری و برای زایمان نسبت به زنان دیگر با مشکلات بیشتری مواجه هستند، البته نه مشکلات چندان جدی. بیشتر این دسته زنان بارداری نرمالی را تجربه می کنند. رایج ترین مشکلاتی که در زنان باردار مبتلا به فیبروم مشاهده می شود از این دست است:
همانطور که گفته شد اغلب زنان مبتلا به فیبروم هیچ گونه علائمی ندارند.در مورد زنانی که علائم دارند، روش های درمانی زیادی وجود دارد. قبل از انتخاب روش درمان باید نکات بسیاری را مد نظر قرار داد. برخی از این نکات عبارتند از:
در مورد افرادی که علائمی ندارند معمولاً هیچ درمانی توصیه نمی شود. فقط کافی است فرد تحت نظر قرار گیرد تا رشد فیبروم چک شود.
در صورتی که فرد مبتلا به فیبروم علائم خفیفی داشته باشد، پزشک متخصص درمان دارویی را انتخاب خواهد کرد. برای کاهش دردهای خفیف نیز داروهای عادی مانند ایبوپروفن و استامینوفن توصیه می شود. در صورتی که فرد در دوران قاعدگی خونریزی خیلی شدید داشته باشد مکمل آهن نیز تجویز خواهد شد.
بسیاری از داروهایی که معمولاً برای جلوگیری از بارداری استفاده می شوند برای کنترل علائم فیبروم ها نیز تجویز می گردند. قرص های ضد بارداری با دز پایین مانع رشد بیشتر فیبروم می شود و از خونریزی شدید نیز جلوگیری می نماید.
آمپول های پروژسترونی نیز همین تأثیر را دارند.
یک آی.یو.دی به نام میرنا نیز وجود دارد که حاوی مقادیر کمی پروژسترون بوده و می توان از آن علاوه بر جلوگیری از حاملگی برای کاهش میزان خونریزی نیز بهره برد.
داروهای دیگری مانند گونادوتروپین(GnRHa)نیز وجود دارد. رایج ترین دارو لوپرون است، این دارو به شکل اسپری دماغی، کپسول کاشتنی و تزریقی موجود است که می تواند موجب کوچک شدن و از بین رفتن فیبروم ها شود. گاهی چند ماه از این داروها استفاده می شود تا طی عمل جراحی بتوان راحت تر فیبروم ها را خارج نمود. GnRHa عوارض و مزایای زیادی دارند از جمله پوکی استخوان، بی خوابی، عدم قاعدگی، و به علاوه قیمت بسیار بالایی نیز دارند.
در مورد فردی که علائم شدیدی دارد جراحی بهترین گزینه می باشد. در مورد جراحی نیز با توجه به عوامل متعدد نظیر سن بیمار، تصمیم او برای بارداری، اندازه فیبروم و غیره، گزینه های متعددی پیش روی فرد و پزشک معالج قرار دارد که از آن جمله می توان به میومکتومی، هیستروسکوپی، برداشتن بافت اندومتر، میولسیس و ... اشاره کرد.
