افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می گیرند باید تا حد ممکن در حین درمان راحت باشند. چیزی که در حین شیمی درمانی میخورید تاثیر قابل توجهی در کمک به دستیابی به اهداف درمانی دارد.
شیمی درمانی و پرتو درمانی علاوه بر سرطان، بر تغذیه نیز تاثیر میگذارند. تجربه هر فرد در شیمی درمانی ممکن است با دیگری متفاوت باشد. در اینجا توصیه هایی برای تغذیه در شیمی درمانی ارائه شده است که میتواند به شما کمک کند درمان را با موفقیت پشت سر بگذارید.
غلبه بر عوارض شیمی درمانی
- افزایش طعم غذاها: شیمی درمانی بر جوانه های چشایی تاثیر میگذارند و باعث میشوند برخی نوشیدنیها و غذاها طعم فلزی یا تلخ داشته باشند. آب و گوشت دو ماده غذایی هستند که مصرف آنها در دوران شیمی درمانی غیر قابل تحمل و بدمزه گزارش میشود. اگر نوشیدن مقدار زیادی آب دشوار است آب معدنی طعم دار و یا آب ساده حاوی آب لیمو مصرف کنید. اگر برخی گوشتها را نمیتوانید بخورید، منابع دیگر پروتئین مانند تخم مرغ، لبنیات کم چرب، حبوبات و ماهی را امتحان کنید.
- مقابله با یبوست: اگر چه برخی افراد در شیمی درمانی دچار اسهال میشوند اما برخی دیگر از یبوست در این دوران رنج میبرند. آب رسانی کافی به بدن برای پیشگیری از یبوست اهمیت زیادی دارد. تمام انواع فیبرها را در رژیم غذایی خود داشته باشید. اگر مقدار زیادی فیبر مصرف نمیکنید به تدریج مقدار فیبر مصرفی خود را افزایش دهید. مقداری ورزش کنید. مثلا هر روز بیست دقیقه راه بروید تا فعالیت روده تان تحریک شود.
- کنترل افزایش وزن: برخی بیماران سرطانی در حین درمان دچار افزایش وزن میشوند. در این صورت وعده های غذایی کم چرب، میان وعده و مقدار زیادی سبزیجات مصرف کنید.
- تقویت اشتها: بسیاری افرادی که تحت شیمی درمانی قرار دارند از کمبود اشتها رنج میبرند. از آنجایی که کربوهیدراتها معمولا خوب گوارش میشوند، میان وعده هایی مانند غلات صبحانه، نان تست با کره بادام زمینی یا سایر کره های مغزهای گیاهی و هوموس را امتحان کنید. غذاهای دیگری که برای این منظور مناسبند عبارتند از ماست و سوپ.
- کنترل اسهال: اگر در حین شیمی درمانی دچار اسهال میشوید، از مصرف غذاهای چرب، کافئین، نوشیدنیهای شیرین و آب میوه، سبزیجات برگی، مواد غذیی خام و قند الکل ها (شیرین کننده های مصنوعی) اجتناب کنید. غذاهایی که معمولا بهتر تحمل میشوند عبارتند از جو، بیشتر میوه های بدون پوست و کدو سبز.
- برطرف کردن زخم دهان: برخی انواع شیمی درمانی باعث زخم دهان میشوند که به عنوان موکوزیت دهان شناخته میشود. برای التیام زخم از مصرف غذاهای ادویه ای و تند، الکل و غذاهای داغ پرهیز کنید. با مصرف مایعات زیاد دهان خود را مرطوب نگه دارید. پس از هر بار مصرف غذا دهان خود را با محلول آب و نمک شستشو دهید.
- جلوگیری از بی آب شدن بدن: اسهال و استفراغ باعث کاهش آب بدن میشوند، اگر مایعات زیاد مصرف نکنید بدنتان دچار بی آبی میشود. علائم بی آبی بدن عبارتند از خشکی یا چسبندگی دهان، گود رفتن چشمها، کاهش دفع ادرار (معمولا ادرار غلیظ شده و زرد پررنگ میشود) و عدم تولید اشک. مصرف مایعات زیاد به جلوگیری از بی آبی بدن کمک میکند.
- کنترل حالت تهوع: مصرف غذاهای سرد به جای غذاهای گرم، جویدن آب نبات زنجبیلی یا مصرف چای نعنا یا زنجبیل به برطرف شدن تهوع کمک میکند. بهتر است از مصرف غذاهای چرب یا سرخ کردنی و غذاهایی که بوی زیادی دارند اجتناب کنید.
پرهیزهای غذایی برای بیماران شیمی درمانی
- وعده های کم حجم بخورید: کم حجم بودن و دفعات زیاد وعده های غذایی به شما کمک میکند بهتر فرایند شیمی درمانی را تحمل کنید. همچنین برای کاهش تهوع نیز کم حجم و مکرر بودن وعده های غذایی بهتر است.
- از مصرف الکل پرهیز کنید: در حین شیمی درمانی باید کبد خود را مراعات بنمایید چرا که کبد به تجزیه و دفع سموم احتمالی در جریان خون کمک میکند. الکل باعث می شود به کبد فشار وارد شود و پردازش داروهای شیمی درمانی دشوارتر شود. همچنین الکل باعث ایجاد حالت تهوع یا عوارض گوارشی دیگر میشود. همچنین الکل با برخی داروهایی که همراه با شیمی درمانی تجویز میشوند تداخل ایجاد میکند.
- مکمل و گیاهان دارویی مصرف نکنید: متخصصان تغذیه در بهترین مراکز درمان سرطان توصیه میکنند در حین شیمی درمانی هیچ گونه مکملی مصرف نکنید. منظور از مکمل انواع ویتامینها، مواد معدنی، گیاهان دارویی و مشتقات گیاهی است. چرا که احتمال تداخل دارویی وجود دارد و ممکن است کارایی شیمی درمانی کاهش یابد. در صورتی که میخواهید گیاه دارویی یا هر مکمل دیگری در هنگام شیمی درمانی مصرف کنید درباره آن حتما با پزشک صحبت کنید.
- مصرف چای سبز را محدود کنید. برخی پزشکان مصرف چای سبز و سفید در بیماران شیمی درمانی را محدود میکنند. توصیه میشود مقدار مصرف چای را به یک یا دو لیوان در روز محدود نمایید. چای سبز و چای سفید سرشار از آنتی اکسیدان و مواد زیست شیمیایی است و ممکن است با تاثیر مطلوب شیمی درمانی تداخل ایجاد نماید.
- در مورد مصرف غذاهای حاوی سویا با پزشک مشورت کنید: پیش از مصرف غذاهای بر پایه سویا با سرطان شناس صحبت کنید تا او بر اساس نوع سرطان یا شیمی درمانی در مورد اجازه مصرف این مواد تصمیم بگیرد.
