والدین و نشانه های استرس کودکان

تحقیقات نشان میدهند والدین متوجه علائم استرس کودکان نمیشوند.

یک نظر سنجی ملی در امریکا که توسط وب ام دی صورت گرفت و در آگوست 2015 منتشر شد نشان داد کودکان از دبستان علائم استرس را نشان میدهند اما والدین آنها این علائم را نمیبینند. در عین حال اکثر والدین بیان میدارند که خود خیلی استرسی هستند. این نظرسنجی شامل 432 کودک شرکت کننده در سن 5 تا 13 ساله بود و پاسخ آنها از اول ژوئن تا 31 جولای جمع آوری شد.

تقریبا یک نفر از هر 5 والدینی که در این نظر سنجی شرکت کرده بودند، میزان استرس خود را 10 از 10 (حداکثر استرس) درجه بندی کرده بودند و بیش از نیمی از آنها (57 درصد) گفته بودند که استرسشان از 10 درجه، 7 یا بالاتر از آن است. اما تصور میکردند کودکانشان تحت استرس خیلی کمی قرار دارند به طوری که 60 درصد از والدین استرس کودکان خود را زیر 4 تخمین زده بودند.

ساندرا هسینک رئیس آکادمی اطفال امریکا میگوید: "به نظر میرسد والدین استرس خود را میشناسند اما لزوما ارتباط بین اتفاقاتی که در خانواده می افتد و تاثیر گذاری آنها بر کودکان خود را تشخیص نمیدهند. استرس کودک همراه با استرس خانواده افزایش پیدا میکند به خصوص اگر تشخیص داده نشود. "

این نظر سنجی آشکار کرد که 72 درصد از کودکان رفتارهای منفی مربوط به استرس را در دوازده ماه گذشته به دفعات بیشتر نشان میدادند:

• 43 درصد از والدین گفته بودند که کودکانشان بیشتر مشاجره میکنند
• 37 درصد از والدین افزایش دفعات گریه یا شکوه کودک را گزراش کردند
• 34 درصد از والدین گفتند که کودکانشان نگران و مضطرب به نظر میرسند

علائم فیزیکی که اغلب با استرس مرتبط است نیز در بین کودکان در دوازده ماه گذشته شایع بوده است:

• 44 درصد از والدین گزارش کردند که کودکانشان از سردرد شکایت دارند
• 44 درصد دل درد کودکانشان را گزارش کردند
• 38 درصد گزارش کردند که کودکانشان کابوس می بینند یا مشکلات خواب دارند.
• 20 درصد از والدین گفتند که کودکانشان دچار کاهش اشتها یا تغییرات دیگر غذایی شده اند.

20 درصد از والدین (1 نفر از هر 5 نفر) بیان داشتند که کودکشان تحت مشاوره رفتاری یا درمان رفتاری قرار گرفته است.

استرسی که کودکان در اوایل کودکی احساس میکنند با بزرگتر شدن کودک ادامه می یابد. نظرسنجی استرس در امریکا که توسط انجمن روانپزشکی امریکا صورت گرفت نشان داد که دانش آموزان دبیرستانی میزان استرس بیشتر از بزرگسالان را گزارش کردند. طبق گزارش انجمن سلامت کالج امریکا بیش از نیمی از دانشجویان کالج (54 درصد) در دوازده ماه اخیر گاهی اضطراب ناتوان کننده داشته اند (این رقم در سال 2010 برابر با 48.4 درصد بود).

هسینک میگوید معتقد است استرس مهمترین مشکل سلامتی در کودکان امروزی است. "من فکر میکنم امروزه کودکی واقعه ای استرس زا تر از گذشته است." من هم به عنوان مادر این را احساس میکنم هم به عنوان متخصص اطفال. "

منشا استرس را در خانواده بجویید  

در حالی که نیمی از والدین (51 درصد) تکالیف مدرسه و دوستان کودک را منشا اصلی استرس آنها میدانستند، اما منشا اصلی استرس کودکانشان محیط خانه بوده است. بسیاری از خانواده ها شرایط سختی را پشت سر میگذارند، 60 درصد از والدین حداقل یک واقعه استرس زای مهم را گزارش کرده اند که در یک سال گذشته بر خانواده شان تاثیر گذار بوده است.

• 27 درصد از والدین مشکلات مالی یا از دست دادن شغل داشته اند
• 19 درصد از آنها بیماری جدی در یکی از اعضای خانواده یا دوستان داشته اند
• 21 درصد مرگ یکی از عزیزان را تجربه کرده اند
• 9 درصد جدایی یا طلاق داشته اند
• 31 درصد شرایط احساسی دشوار دیگری داشته اند

مسلما کودکان استرس والدین را به خود میگیرند. هسینک میگوید: "مدت زمانی که کودکان با والدین سپری میکنند کلید اصلی انعطاف پذیری و مقابله با استرس در کودکان است و مسلما خیلی دشوار است که در کنار خانواده ای که به شدت تحت استرس قرار دارند باشید و آرام بمانید. والدین باید درک کنند که استرس آنها نه تنها بر خودشان بلکه بر کودکانشان نیز تاثیر میگذارد."

قلدری نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در کودکان است و 38 درصد از والدین گزارش کرده اند که کودکانشان قلدری یا آزار و اذیت را در یک سال گذشته تجربه کرده اند. کودکانی که تحت زورگویی قرار میگیرند به نظر میرسد شرایط سخت تری در خانه دارند به طوری که 51 درصد از والدین آنها استرس خود را 8 تا 10 درجه بندی کردند.

همچنین در خانواده این کودکان، شرایط دشوار خانوادگی مانند از دست دادن شغل یا بیماری جدی بیشتر بود. کودکانی که تحت قلدری قرار میگرفتند بیشتر رفتارهای منفی مانند مشاجره و دروغ گویی و نیز شکایات فیزیکی مانند دل درد و سردرد داشتند.

استن دیویس مشاور دیرین مدرسه و مولف چندین کتاب در مورد قلدری و زورگویی، به والدین کودکانی که در مدرسه تحت قلدری یا زورگویی قرار میگیرند توصیه میکند بر تشکیل شبکه های حمایتی مثبت برای کودکشان مثلا از طریق باشگاههای پس از مدرسه و فعالیتهای اجتماعی، تمرکز کنند. این که کودک مقابل زورگو بایستد و بگوید این کار را نکن فایده ای ندارد. او از بیش از 13000 نفر در این زمینه نظر سنجی کرده و در پروژه تحقیقاتی Youth Voice منتشر کرده است.

دیویس میگوید: "ما دریافتیم قدرتمندترین اقدام برای بهتر کردن شرایط این است که کودک وارد ارتباط با همسالان خود شود. هنگامی که کودکان دیگر به او دلداری میدهند و چیزهایی از قبیل "ولش کن، بی ادبه"، "کارش خیلی بده" و ... میگویند، زهر این رفتار کشیده میشود و تاثیر آن بر کودک کاهش می یابد."

روشهای آرام کننده استرس

هنگامی که از والدین پرسیده شد چگونه کودکانشان بر استرس خود غلبه میکنند، اکثر والدین گفتند بیشتر بازیهای ویدئویی یا تلویزیون و فیلم. هسینک میگوید فعالیتهای انزوا کننده و غیر اجتماعی شیوه سالمی برای آرام کردن استرس نیستند. 65 درصد از والدین گفتند که در هنگام استرس کودکانشان تلویزیون یا فیلم تماشا میکنند و 50 درصد گفتند کودکشان بازیهای ویدویی انجام میدهد.

اما کودکان از بازیهای آزاد (58 درصد)، بازی با دوستان (55 درصد)، ورزش و بازیهای ورزشی (44 درصد)، مطالعه (41 درصد) و هنر، موسیقی یا فعالیتهای خلاقانه دیگر (39 درصد) نیز به عنوان ارام کننده استرس استفاده میکنند.

والدین متوجه آن نمیشوند اما برخی از رفتارها میتواند به کودکان کمک کند یاد بگیرند چگونه بر استرس خود غلبه کنند. بیشتر والدین گزارش کردند تقریبا هر روز با فرزندانشان وقت میگذرانند.

هنگامی که درباره فرصتهای سپری کردن وقت در کنار فرزندان سوال شد، والدین گزارش کردند به طور متوسط برای صرف غذا در جمع خانواده 5.4 مرتبه در هفته در کنار هم بوده و 4.3 ساعت زمان بیکاری در هر هفته با هم وقت میگذرانند. زمان بیکاری به معنی زمانی است که کودک در حال انجام تکالیف یا بازیهای کامپیوتری نیست.

هسینک میگوید: "فکر نمیکنم همیشه به کیفیت زمانی که والدین با کودکان میگذرانند از نظر استرس و ایجاد انعطاف پذیری در کودک توجهی بشود اما چیزی که واقعا انعطاف پذیری کودکان را میسازد روابط است. مدت زمانی که کودک با والدین یا اقوام خود صرف بازی بازیهای چند نفره فیزیکی مانند منچ و شطرنج، بادبادک هوا کردن، پخت کیک و غذا و غیره میگذرانند، زمانی است که خاطرات شاد و شیرین ساخته میشوند و لحظاتی است که توانایی مقابله با استرس در کودک را تقویت میکنند."