هنگامی که دست خود را بالا میبرید تا برای دوستی به نشانه سلام دست تکان دهید یا زانوی خود را بالا می آورید تا گام بردارید، این عملکردها را تحت کنترل خود دارید. برخی از عملکردهای بدن از جمله ضربان قلب، دمای پوست و فشار خون به صورت غیر ارادی توسط دستگاه عصبی ما کنترل میشوند. شما میدانید که نمیتوانید ضربان قلب خود را سریعتر کنید چون این عملکرد تنها در واکنش به محیط اتفاق می افتد مثل زمانی که عصبی و یا هیجان زده اید و یا زمانی که ورزش کرده اید. یک تکنیک که به شما کمک میکند تا حدی بر این عملکردهای غیر ارادی کنترل داشته باشید، بیو فیدبک است. بیوفیدبک برای درمان یا پیشگیری از وضعیتهایی مانند سردردهای میگرنی، درد مزمن، بی اختیاری ادرار و فشار خون بالا استفاده میشود.
ایده پشت بیوفیدبک این است که شما با تحت کنترل در آوردن قدرت ذهن و آگاهی از اتفاقاتی که درون بدن می افتد، میتوانید کنترل بیشتری بر سلامتی خود داشته باشید.
محققان دقیقا مطمئن نیستند چطور یا چرا بیوفیدبک کار میکند اما میدانند این درمان آرامش بدن را تقویت کرده و به رفع شماری از بیماریهای مرتبط با استرس کمک میکند.
در طول جلسه بیوفیدبک الکترودهایی به پوست متصل میشوند. حسگرهای انگشت نیز میتوانند استفاده شوند. این حسگرها و الکترودها سیگنالهایی به نمایشگر ارسال میکند که صدا، نور یا تصویری ایجاد میکند که ضربان قلب، تنفس، فشار خون، دمای پوست، تعریق یا فعالیت عضلات شما را نشان میدهد.
زمانی که تحت استرس قرار دارید، این عملکردها تغییر میکنند. ضربان قلب سریع میشود، عضلات منقبض میشوند، فشار خون بالا می رود، شما شروع به تعریق میکنید و تنفستان سریع میشود. شما میتوانید این واکنشها به استرس را در نمایشگر ببینید و سپس بلافاصله هنگامی که سعی میکنید واکنشهایی که مشاهده میکنید را متوقف کنید، فیدبک (بازخورد) دریافت میکنید. جلسات بیوفیدبک معمولا در مطب درمانگر صورت میگیرد اما برخی برنامه های کامپیوتری وجود دارند که حسگر بیوفیدبک را به کامپیوتر خود شما متصل میکنند.
درمانگر بیوفیدبک کمک میکند تمرینات آرام سازی را انجام دهید که به تنظیم بدنتان کمک میکنند. مثلا ممکن است با استفاده از تکنیک آرام سازی امواج مغزی را که سردردتان را فعال میکنند، از بین ببرید.
چند تمرین آرام سازی مختلفی که در درمان بیوفیدبک استفاده میشوند عبارتند از:
وقتی ضربان قلب خود را کند میکنید، فشار خون را پایین می آورید و تنش عضلات خود را آرام میکنید، بازخورد فوری آن را در نمایشگر مشاهده میکنید. در نهایت یاد میگیرید چطور این عملکردها را خودتان کنترل کنید بدون این که از تجهیزات بیوفیدبک استفاده کنید. انواع مختلف بیوفیدبک که برای نمایش عملکردهای مختلف بدن استفاده میشوند عبارتند از:
هر جلسه درمان بیوفیدبک حدود سی دقیقه طول میکشد. معمولا میتوانید فواید این درمان را ظرف ده جلسه یا کمتر، ببینید. برخی وضعیتها مانند فشار خون بالا برای بهبودی ممکن است به بیست جلسه یا بیشتر نیاز داشته باشند.
بیوفیدبک میتواند به انواع وضعیتها کمک کند. در اینجا با برخی از فواید بیوفیدبک آشنا میشوید:
درد مزمن- بیوفیدبک با کمک به شناسایی عضلاتی که منقبض هستند و یادگیری شل کردن این عضلات، به شما کمک میکند ناراحتی وضعیتهایی مانند کمر درد، دل درد، اختلالات مفصل تمپورو ماندیبولار (TMJ) و فیبرومیالژیا را رفع کنید. برای رفع درد، بیوفیدبک برای افراد در همه سنین از کودک گرفته تا سالمند مفید است.
سردرد- سردرد یکی از کاربردهای بیوفیدبک است که بیشترین مطالعه روی آن صورت گرفته است. تنش عضلات و استرس میتوانند میگرن و انواع دیگر سردرد را تحریک کنند و یا علائم آن را تشدید کنند. شواهد خوبی وجود دارد که نشان میدهد بیوفیدبک میتواند عضلات را شل کرده و استرس را آرام کند تا هم دفعات و هم شدت سردردها کاهش یابد. به نظر میرسد بیوفیدبک در ترکیب با دارو برای سردرد تاثیر بسزایی دارد.
اضطراب- آرام کردن اضطراب یکی از شایعترین کاربردهای بیوفیدبک است. بیوفیدبک به شما امکان میدهد بیشتر به واکنشهای بدن خود نسبت به استرس و اضطراب آگاه شوید. سپس میتوانید یاد بگیرید چگونه این پاسخها را کنترل کنید.
بی اختیاری- درمان بیوفیدبک به افرادی که در کنترل ادرار مشکل دارند، یاری میرساند. بیوفیدبک کمک میکند زنان عضلات کف لگن را شناسایی کرده و آنها را تقویت کنند تا به این ترتیب تخلیه مثانه را بتوانند کنترل کنند. پس از چند جلسه بیوفیدبک زنانی که بی اختیاری ادرار دارند، میتوانند دفعات اضطرار در دفع ادرار و شمار دفع ناخواسته ادرار را کاهش دهند. همچنین بیوفیدبک به کودکانی که شب ادراری دارند، و نیز افرادی که بی اختیاری مدفوع دارند کمک میکند. بر خلاف داروهایی که برای درمان بی اختیاری استفاده میشود، بیوفیدبک هیچ عارضه ای ندارد.
فشار خون بالا- شواهد استفاده از بیوفیدبک برای فشار خون بالا متناقض است. اگر چه به نظر میرسد این تکنیک کمی فشار خون را کاهش میدهد اما به اندازه دارو برای کنترل آن کارامد نیست.
کاربردهای دیگر بیوفیدبک عبارتند از:
