از کجا بدانیم به دژنراسیون ماکولا (تخریب لکه زرد چشم) مبتلا هستیم یا نه؟
متخصص چشم یا بینایی سنج وضعیت ماکولا (لکه زرد) را به عنوان بخشی از معاینه جامع چشم، بررسی میکند. لکه زرد بخشی از شبکیه است که مسئول بینایی مرکزی شما می باشد. اگر پزشک به دژنراسیون ماکولا یا تخریب لکه زرد شک داشته باشد، عمل فتوگرافیک ویژه ای با استفاده از رنگی به نام فلورسین آنژیوگرافی یا آزمایش دیگری به نام تصویر برداری OCT انجام میشود. این آزمایشها الگوی رگهای خونی چشم و آناتومی شبکیه را با جزئیات نشان داده و میتوانند انواع ناهنجاریهای آن را شناسایی کنند.
تصویر شماره 1- تصویر سمت چپ منظره از نگاه فرد سالم ، تصویر سمت راست منظره از نگاه فرد مبتلا به دژنراسیون ماکولا
افرادی که دچار دژنراسیون ماکولای وابسته به سن شده اند، معمولا با استفاده از نوشته های چاپ درشت و لنزهای بزرگ نما برای فعالیتهای روزمره، ضعف چشم خود را جبران میکنند. به علاوه شواهد نشان میدهند که برخی ویتامینها و آنتی اکسیدانها (ویتامین ث و ای، بتاکاروتن و روی) میتوانند به کاهش یا به تعویق انداختن خطر کاهش شدید بینایی کمک کنند. درباره مصرف مکمل با پزشک خود صحبت کنید.
دژنراسیون ماکولای خشک شایعترین نوع آن است که در حال حاضر درمانی برای آن وجود ندارد اما بیماران مبتلا به آن باید برای مراقبت از چشمها، تحت نظارت پزشک باقی بمانند. در صورتی که یک چشم سالم باشد، نظارت باز هم ادامه می یابد.
تصویر شماره 2- لکه زرد طبیعی در سمت چپ و لکه زرد در حال تخریب (دژنراسیون ماکولا) در سمت راست
انواع درمانها برای این نوع دژنراسیون وجود دارد. درمان موفق این وضعیت ممکن است بینایی طبیعی را به شما بازگرداند یا نه اما به طور کل بینایی بهبود خواهد یافت و از کاهش بیشتر بینایی پیشگیری میشود. در حالی که عمل لیزر میتواند رگهای خونی غیر طبیعی را از بین ببرد، ممکن است به بافتهای سالم شبکیه نیز آسیب وارد کند.
داروهایی مانند ایلیا، لوسنتیس و ماکوژن درمانهای ترجیحی برای دژنراسیون ماکولای مرطوب حاد هستند که به پیشگیری از رشد رگهای خونی نشت دهنده در چشم کمک میکنند. لوسنتیس یک بار در ماه مصرف میشود اما برخی بیماران ممکن است تنها یک بار در هر سه ماه نیاز به این درمان داشته باشند. ماکوژن هر شش هفته یک بار مصرف میشود. ایلیا پس از سه تزریق ماهانه، هر دو ماه یک بار مصرف میشود.
فوتوکوآگولاسیون با لیزر، رگهای خونی نشت دهنده را که زیر لکه زرد (ماکولا) رشد میکنند نابود میکند و مانع نشت خون به داخل چشم میشود. درمان با لیزر برای حدود 10 تا 20 درصد از افرادی که دژنراسیون ماکولای مرطوب دارند، مفید است. مقداری کاهش بینایی ممکن است اتفاق بیفتد چون این درمان بافت همبند (جوشگاه) ایجاد میکند که به صورت لکه های کور در میدان دید، مشاهده میشوند اما در صورتی که هیچ درمانی در مورد این بیماری صورت نگیرد، بینایی بیشتری از دست رفته و حتی ممکن است بینایی به کل از بین برود. نیمی از بیمارانی که درمان لیزری انجام میدهند، ممکن است نیاز به درمانهای مکرر داشته باشند.
درمان فتودینامیک (PDT) از لیزرِ متفاوت و بدون تولید گرما، استفاده میکند تا رگهای خونی ناهنجار را از بین ببرد. ویزودین به بازوی بیمار تزریق شده و از طریق رگها به چشم جریان می یابد. با قرار گیری این ماده در معرض لیزر (با تاباندن پرتوی لیزر به چشم)، یک واکنش شیمیایی در آن رخ میدهد که رگهای خونی نشت دهنده را مسدود میکند. از آنجایی که این رنگ حساس به نور است، باید به مدت چند روز از نور خورشید و فضاهای خیلی روشن دور بمانید تا رنگ از خون خارج شود. فتوکواگولاسیون با لیزر باید پیش از برگشت ناپذیر شدن آسیب رگهای خونی ناهنجار در شبکیه صورت بگیرد. بعدا دوباره رگهای خونی میتوانند رشد کنند بنابراین فرد این درمان را باید به طور منظم ادامه دهد.
ویتامینها: مطالعه بزرگی که توسط موسسه ملی چشم امریکا به نام AREDS (Age-Related Eye Disease Study) صورت گرفت، نشان داد که در برخی افراد ویتامین ث، ای، بتاکاروتن، روی و مس میتوانند خطر کاهش بینایی در بیماران مبتلا به دژنراسیون ماکولای خشک پیشرفته تا متوسط را کاهش دهند. به علاوه بین هورمون DHEA و درجه دژنراسیون ماکولا ارتباط وجود دارد. این هورمون را میتوان به صورت بدون نسخه خریداری کرد.
اگر چه ترکیبات مکملهای بینایی ممکن است با تکمیل مطالعه AREDS2 تغییر کند. این مطالعه به دنبال این بود که دریابد آیا افزودن ویتامینها و مواد معدنی دیگر به این مکمل، نتایج را بهبود میبخشد یا خیر. اولین افزودنی، اسیدهای چرب امگا 3 بود و دومین افزودنی ترکیبی از کاروتنوئیدها، لوتئین و زیگزانتین بود که در سبزیجات برگی سبز و میوه ها و سبزیجات رنگی یافت میشود. این تحقیقات نشان داد:
از دژنراسیون ماکولا نمیتوان پیشگیری کرد اما سیگار کشیدن عامل خطر شماره یک در ایجاد این اختلال است بنابراین با ترک سیگار، از تخریب چشم میتوانید جلوگیری کنید. در صورتی که هر یک از علائم دژنراسیون ماکولا را تجربه میکنید به پزشک مراجعه کرده و طبق برنامه زمانی پیشنهادی مرتبا برای معاینه چشم به متخصص مراجعه کنید.
