برونشیت تورم و التهاب لوله های نایچه (برونش ها) یا مسیر عبور هوا میان بینی و شش هاست. به طور دقیق تر، برونشیت به شرایطی اطلاق می شود که غشای این مجاری متورم یا ملتهب شده باشد.
افرادی که به برونشیت مبتلا هستند هوا و نتیجتاً اکسیژن کمتری را به ریه های خود وارد می نمایند. در این افراد همچنین خلط بیشتری در ناحیه مجاری تنفسی ایجاد می شود.
برونشیت حاد (Acute Bronchitis) به بیماری کوتاه مدتی اطلاق می شود که معمولاً پس از یک سرماخوردگی یا عفونت ویروسی مانند آنفولانزا بروز می یابد. این نوع برونشیت معمولاً با سرفه و خلط سینه سبز رنگ، احساس ناراحتی و دردناکی در ناحیه قفسه سینه، تب و گاهی تنگی نفس همراه است. برونشیت شدید معمولاً ظرف چند روز یا یک هفته بهبود می یابد.
برونشیت مزمن به واسطه سرفه های خلط آور و مستمری که یک یا سه ماه و یا حتی دو سال پیاپی در فرد وجود دارد (البته در صورتی که سرفه دلیل دیگری نداشته باشد) اطلاق می شود. افرادی که به برونشیت مزمن مبتلا هستند از لحاظ ابتلا به مشکلات تنفسی و علائم درجه های مختلفی دارند. این سرفه ها ممکن است در طول دوره های مختلف سال بهبود یا تشدید یابد.
برونشیت توسط ویروس ها، باکتری ها و سایر ذراتی که موجب آزار نایچه ها می گردد ایجاد می شود.
برونشیت حاد معمولاً توسط عفونت های ویروسی برونش ها ایجاد می شود (معمولاً توسط همان ویروسی که موجب ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا می گردد). برونشیت در واقع بخشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن در جهت پاسخ به عفونت است؛ چون تورم زیاد نایچه ها به عنوان عملی تدافعی خلط می سازد. علاوه بر ویروس ها، باکتری ها، قرا گرفتن در معرض دود تنباکو یا آلودگی هوا و یا محلول های شیمیایی و بیماری رفلاکس معده می تواند موجب بروز برونشیت حاد شود.
برونشیت مزمن بیش از همه به واسطه دود سیگار ایجاد می شود. با این حال، می تواند در اثر حمله های مکرر برونشیت حاد نیز ایجاد گردد. آلودگی هوا، گرد و غبار، گازهای سمی و بخارات صنعتی نیز در ایجاد برونشیت مزمن مؤثرند.
افرادی که بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری برونشیت قرار دارند از قرار ذیل هستند:
علائم و نشانه های برونشیت حاد و مزمن به قرار ذیل است:
برونشیت حاد معمولاً باعث ایجاد سرفه هایی می شود که چندین هفته و حتی پس از برطرف شدن برونشیت ادامه می یابد. تورم بلند مدت برونش ها در برونشیت مزمن موجب ایجاد زخم در نایچه و مجاری تنفسی می شود که خود موجب تولید مقدار زیاد مخاط می گردد. از جمله سایر علائم ابتلا به برونشیت می توان به عفونت های مکرر تنفسی و سرفه اشاره کرد که صبح ها و هم چنین در آب و هوای مرطوب تشدید می یابد.
علاوه بر بررسی سوابق خانوادگی و فردی بیمار، تست های متعددی وجود دارد که برای تشخیص ابتلا به برونشیت به کار می روند. در صورتی که پزشک به هنگام بررسی تنفس فرد، صدای خس خس و یا صداهایی غیرطبیعی را بشنود، معمولاً از فرد می خواهد که عکسی از قفسه سینه خود بگیرد. تستی نیز وجود دارد که عملکرد ریوی را با استفاده از ابزاری تحت عنوان اسپیرومتر بررسی می کند. ممکن است پزشک انجام این تست را نیز به منظور بررسی ابتلا به آسم یا امفیزم لازم بداند. کشت مخاط هم یکی از گزینه های موجود است که می تواند وجود باکتری های موجود در بدن فرد را بررسی کند. آزمایش خون نیز یکی از گزینه هاست.
از افراد مبتلا به برونشیت معمولاً خواسته می شود استراحت کنند، مایعات بنوشند، از هوای مرطوب و داروهای ضد سرفه و مسکن های معمولی برای تسکین علائم هم چنین تسهیل تنفس مصرف نمایند. بسیاری از موارد برونشیت حاد در واقع بدون هیچ درمان خاصی از بین می رود اما برای برونشیت مزمن هیچ درمانی وجود ندارد.
پزشکان معمولاً برای کنترل علائم برونشیت موارد ذیل را تجویز می نمایند:
روش های رفتاری دیگر نیز عبارتند از:
برونشیت بیماری است که تا حد زیادی قابل اجتناب می باشد. از جمله روش های پرهیزی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
