لوپوس یک بیماری و مربوط به سیستم دفاعی است. لوپوس می تواند به تمام قسمت های بدن (پوست، مفاصل، و سایر ارگان های داخل بدن) آسیب برساند. مزمن بدین معنی است که نشانه ها و علائم برای مدتی بیش از شش هفته و اغلب برای سال ها باقی می مانند.
در واقع زمانی که فردی به لوپوس مبتلا می شود، اشکالی در سیستم ایمنی بدن او؛ یعنی همان بخشی از بدن که با ویروس ها، باکتری ها و میکروب ها (یا مهاجمان خارجی ) مبارزه می کند،ایجاد شده است. به طور عادی سیستم ایمنی بدن ما پروتئین هایی تولید می کند که آنتی بادی نامیده می شوند. این آنتی بادی ها از بدن در مقابل مهاجمان محافظت می کنند. واژه ای که اصطلاحاً در پزشکی به کار می رود خودایمن است بدین معنا که سیستم ایمنی بدن نمی تواند تفاوت بین این مهاجمان خارجی و بافت های سالم بدن خود بدن را تشخیص دهد. بنابراین آنتی بادی هایی تولید می کند که به بافت های سالم بدن حمله کرده و آنها را نابود می کند. این آنتی بادی ها باعث ایجاد تورم، درد و از بین رفتن بافت ها در بسیاری از قسمت های بدن می گردند.
لوپوس مرضی است که برخی اوقات عود کرده (علائم تشدید می شوند و فرد احساس بیماری می کند) و گاهی اوقات فروکش می کند (علائم کاهش می یابند و فرد احساس بهبود می کند).
از آنجایی که لوپوس می تواند به بسیاری از ارگان های بدن رسوخ کند، دامنه علائم در افراد مبتلا بسیار وسیع است. امکان دارد این علائم در بازه هایی از زمان بروز کرده و از بین بروند و بسته به مرحله بیماری، علائم متفاوتی ظاهر می شوند.
از جمله شایع ترین علائم لوپوس که در بین زنان و مردان مشترک است می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
بسیاری از این علایم در بیماری های دیگر نیز دیده می شوند. در واقع لوپوس «مقلد بزرگ» نامیده می شود چون علائمی دارد که اغلب به علائم بیماری های دیگر شبیه هستند، بیماری هایی نظیر ناهنجاری های خونی، دیابت، مشکلات تیروئیدی، بیماری لایم و برخی ناهنجاری های دیگر قلبی، ریوی، عضلانی و استخوانی.
همانطور که گفته شد در بیماری لوپوس بدن فرد آنتی بادی های غیرنرمالی تولید می کند که بجای آنکه به مهاجم حمله نمایند، بافت های بدن را مورد هدف قرار می دهند.
اگر در این بیماری فقط پوست درگیر باشد و تنها علامت بیماری تحریکات پوستی باشد، به آن لوپوس درماتیتیس یا لوپوس جلدی اریتروماتوز می گویند. یکی از انواع لوپوس درماتیس که فقط به پوست محدود است، و با هیچ عارضه داخلی همراه نیست لوپوس دیسکوئید نامیده می شود. زمانی که ارگان های داخلی نیز درگیر باشند، فرد به لوپوس سیستمیک اریتروماتوز یا SLE مبتلاست.
هر دو نوع لوپوس دیسکوئید و SLE در زنان شایع تر از مردان است. این بیماری می تواند در تمامی سنین بروز یابد اما اغلب در سنینی بین بیست تا چهل و پنج سال اتفاق می افتد.
آمار نشان می دهد که بیماری لوپوس در نژاد های سیاه پوست و نژادهای چینی و ژاپنی بیشتر رواج دارد.
همانطور که گفته شد نوع رایج تر لوپوس و همان نوعی که در بین عوام لوپوس نامیده می شود نوع SLE می باشد.
علت قطعی SLE شناخته نشده است. ژن های وراثتی، ویروس ها، اشعه فرابنفش و داروهای خاصی می توانند در بروز این بیماری دخیل باشند.
فاکتورهای ژنتیک دخیل در بروز مشکلات سیستم ایمنی که به لوپوس منجر می شود شناخته نشده است. بیماری هایی همچون لوپوس، ورم مفاصل و آرتروز و ناهنجاری های تیروئیدی در افرادی که خویشاوندان مبتلا به لوپوس دارند بیشتر دیده می شود. علاوه بر این امکان آن که در یک فرد خاص بیماری های آتوایمیون (پیشتر توضیح داده شد) متعددی وجود داشته باشد نیز وجود دارد. به علاوه امکان دارد بیماری هایی همچون لوپوس و آرتروز علائم و نشانه های مشترکی داشته باشند.
در برخی بیماران مبتلا به لوپوس، تنها مدت کوتاهی مواجهه با نور خورشید می تواند باعث عود علایم شود.
به علاوه برخی تحقیقات نشان داده که زنان مبتلا به SLE پیش از شروع سیکل ماهانه خود، نسبت به زنان دیگر علائم شدیدتری را تجربه می کنند. این عامل در کنار این واقعیت که لوپوس در زنان بسیار بیش از مردان شیوع دارد، مؤید آن است که هورمون های زنانه در بروز بیماری لوپوس نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. این نظریه در حال حاضر در دست بررسی های بیشتر قرار دارد.
از آنجایی که بیماران مبتلا به لوپوس علایم و نشانه های بسیار وسیع و متفاوتی دارند هیچ تست خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. انجمن لوپوس امریکا یازده معیار را تعریف نموده که می توانند به پزشکان در تشخیص بیماری لوپوس کمک کنند. در صورتی که بیمار چهار مورد از این یازده مورد را داشته باشد می توان به ابتلای وی به لوپوس مشکوک شد.
این معیارها به قرار ذیل هستند:
هیچ درمان دائمی برای لوپوس وجود ندارد. در فرآیند درمان لوپوس، هدف کاهش و یا از بین بردن علایم و حفاظت از ارگان های بدن به واسطه کاهش تورم و/یا سطح فعالیت سیستم ایمنی در بدن است. روش درمانی به طور خاص برای هر فرد بنا به شرایط تعیین می شود. بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس که علائم خفیفی دارند حتی ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند و یا اینکه فقط به طور متناوب داروهای ضد التهابی دریافت کنند.
آن دسته از بیمارانی که بیماری شان حاد بوده و لوپوس به ارگان های داخلی آنها نفوذ نموده ممکن است نیازمند مصرف دزهای بالای کورتیکوستروئیدها و ترکیب آنها با داروهای دیگری که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند باشند.
افرادی که به لوپوس مبتلا هستند، در دوره ای که بیماری شان فعال است نیازمند استراحت بیشتری می باشند. در این دوره افراد باید فعالیت بدنی مناسب نیز داشته باشند تا از افسردگی جلوگیری کرده و تحرک عضلات و ماهیچه های خود را نیز حفظ نمایند.
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) در کاهش تورم و درد ماهیچه ها، مفاصل و سایر بافت های بدن مؤثر هستند. از جمله این داروها می توان به آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سولینداک اشاره کرد. از آنجائی که عکس العمل بدن بیمارهای مختلف نسبت به این داروها متفاوت است، معمولاً پزشکان انواع مختلف این داروها را برای بیماران خود تجویز می نمایند تا مؤثرترین و کم عارضه ترین نوع برای هر بیمار خاص تعیین شود. از جمله شایع ترین این عوارض جانبی می توان به دردهای شکمی، سوء هاضمه، تحریکات پوستی و حتی خونریزی این تحریکات اشاره کرد. معمولاً برای کاهش عوارض جانبی این داروها باید آنها را به همراه غذا میل نمود. گاهی هم داروهایی برای بیمار تجویز می شوند تا عوارض جانبی NSAIDsرا کاهش دهند، داروهایی مثل میزوپروستول.
کورتیکوستروئیدها در دوره فعالیت بیماری نسبت به NSAIDs در کاهش التهابات مؤثر ترند. کورتیکوستروئیدها به ویژه زمانی مفید هستند که ارگان های داخلی بیمار نیز درگیر شده باشد. کورتیکوستروئیدها را می توان به صورت خوراکی و یا وریدی مصرف نمود و یا اینکه به طور مستقیم در مفاصل و سایر بافت ها تزریف کرد. متأسفانه کورتیکوستروئیدها زمانی که برای مدت طولانی و در دزهای بالا مصرف شوند عوارض جانبی جدی به همراه دارند. از جمله عوارض جانبی این داروها می توان به افزایش وزن، نازک شدن استخوان ها و پوست، عفونت، دیابت، پف کردگی صورت، آب مروارید و مرگ نسوج در مفاصل بزرگ اشاره کرد.
متخصصان دریافته اند که هیدروکسی کلروکوین نیز که دارویی است برای درمان مالاریا، برای درمان افراد مبتلا به لوپوسی که دچار خستگی، معضلات پوستی و بیماری مفاصل هستند بسیار مفید است. مصرف مداوم این دارو می تواند مانع عود لوپوس شود. عوارض جانبی این دارو نادر است اما از آن جمله می توان به اسهال، سوء هاضمه و تغییر رنگدانه های چشم اشاره کرد. ثابت شده که این دارو در پرهیز از لخته شدن خون در افراد مبتلا به لوپوس بسیار مؤثر است.
داروهای بسیار دیگری نیز وجود دارند که به منظور کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن برای افراد مبتلا به لوپوش تجویز می شوند؛ این داروها سیتوتوکسیک نام دارند. این داروها معمولاً برای کسانی که لوپوس پیشرفته دارند و بیماری به ارگان های داخلی شان سرایت کرده تجویز می شوند. از جمله این داروها می توان به این موارد اشاره کرد: methotrexate و azathioprine و cyclophosphamide و chlorambucil و cyclosporine اشاره کرد. این داروها را در دوره ای که فرد تصمیم به بارداری دارد و یا در دوران بارداری نباید مصرف نمود چون می توانند به جنین آسیب وارد کنند.
بارداری در افراد مبتلا به لوپوس با چالش های زیادی همراه است. این افراد باید در دوران بارداری، زایمان و دوران پس از زایمان تحت مراقبت های شدید و مکرر قرار داشته باشند. احتمال دارد بیماری در دوران بارداری عود کند. این افراد در معرض خطر سقط جنین قرار دارند و جزو حاملگی های پرخطر به شمار می آیند. این افراد در معرض خطر به لخته شدن خون قرار دارند بنابراین برای برخی از انها بنا به تشخیص پزشک داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین تجویز می شود تا ریسک سقط جنین کاهش یابد. این امکان وجود دارد که آنتی بادی های لوپوس به جنین سرایت کرده و نتیجتاً جنین مبتلا به لوپوس گردد. بنابراین حتماً باید پزشک متخصص را از ابتلای مادر به لوپوس آگاه نمود. البتهلوپوس نوزاد معمولاً ظرف مدت شش ماه از بین می رود.
