جهش ژنی و سرطان

جهش های ژنی تصادفی در بروز دو سوم از موارد ابتلا به سرطان دخیل اند

منبع: مرکز سرطان مؤسسه جان هاپکینز، اول ژانویه 2015

محققان مؤسسه هاپکینز می گویند :«سرطان اغلب با شانس بد افراد مرتبط است!»

گرچه حدود یک سوم از موارد ابتلا به سرطان را می توان به فاکتورهای محیطی یا ژن های وراثتی نسبت داد، تحقیقات جدید نشان می دهد که دو سوم باقی مانده را باید به جهش های ژنی تصادفی نسبت داد.

به هنگام تقسیم سلول های مادر ، جهش های ژنی صورت می پذیرند. سلول های مادر دوباره تولید شده و جای سلول های مرده را می گیرند. در صورتی که سلول های مادر در حین تقسیم، دچار خطاهای تصادفی شده و جهش داشته باشند، امکان بروز سرطان پیش خواهد آمد. هر چقدر میزان این خطاها بیشتر باشد، ریسک آنکه سلول های بدن از کنترل خارج شده و سرطانی شوند بیشتر خواهد بود.

گرچه  داشتن سبک زندگی ناسالم مانند کشیدن سیگار، جزو عوامل دخیل به شمار می آیند، اما پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که «بد شانسی» در بروز جهش های ژنی تصادفی، در ایجاد بسیاری از انواع سرطان نقشی کلیدی ایفا می کند.

دکتر برت وگلستین که استاد و پرفسور غده شناسی در دانشگاه جان هاپکینز است می گوید: «همه سرطان ها در اثر ترکیبی از بدشانسی و عوامل محیطی و وراثتی ایجاد می شوند. و ما مدلی ایجاد کرده ایم که می تواند تبیین نماید هر یک از این سه فاکتور چه میزان در بروز سرطان نقش داشته اند. مبتلا نشدن به سرطان در افرادی که در معرض فاکتورهای خطر زایی همچون دخانیات بوده اند معمولاً به «ژن های خوب» آنها نسبت داده می شود، اما واقعیت این است که اکثر این افراد فقط خوش شانس بوده اند! »

محققان این پژوهشگاه می گویند یافته های آنها نباید بر درکی که مردم از ریسک ابتلا به سرطان دارند تأثیر گذار باشد بلکه باید موجب شود بودجه های اختصاص یافته به تحقیق در حوزه سرطان افزایش یابد. دکتر کریستین توماستی می گوید: «اگر دو سوم از موارد ابتلا به سرطان به جهش های ژنی تصادفی در زمان تقسیم سلولی نسبت داده شود، در این صورت تغییر سبک زندگی و عادات فردی می تواند کمک شایانی به پرهیز از سرطان های خاصی باشد، اما این مطلب در مورد برخی از سرطان ها صادق نیست»

محققان این مرکز بر این باورند که باید با صرف منابع بیشتر بر مطالعات، بر یافتن روش هایی برای تشخیص زودهنگام این سرطان ها، در مرحله ای که قابل درمان هستند تمرکز کنیم.

برای انجام این پژوهش، محققان به پژوهش های پیشین رجوع کرده  اند و تقسیم های سلولی مربوط به 31 بافت مختلف بدن را بررسی و آنها را با ریسک برزو سرطان در این نواحی بدن مقایسه نمودند.

آنها قادر نبوده اند برخی از انواع خاص سرطان از جمله سرطان سینه و پروستات را به علت فقدان اطلاعات کافی در زمینه تقسیم های سلولی در این نواحی از بدن، در مطالعه خود بگنجانند.

این محققان به این نتیجه رسیده اند که 22 نوع سرطان را می توان به جهش های تصادفی ژنی نسبت داد. و بنابراین نه فرم باقی مانده را بیشتر می توان به ترکیبی از «فاکتور بدشانسی» و فاکتورهای محیطی و وراثتی نسبت داد.  

بنا به یافته های اخیر بخش هایی از بدن که تقسیم های سلولی مادر بیشتری دارند، در معرض خطر ابتلای بالاتری قرار دارند. برای مثال روده بزرگ، چهار برابر روده کوچک تقسیم سلول های مادر دارد. به همین دلیل است که موارد ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد بسیار بیشتر از موارد ابتلا به سرطان روده کوچک است.

محققان مشاهده کرده اند که این مطلب در مورد موش ها کاملاًبرعکس است. موش ها در روده کوچک خود تقسیم سلول های مادر بیشتری دارند و به همین نسبت سرطان روده کوچک در موش ها شایع تر از سرطان روده بزرگ در آنهاست. و این هم مؤید همین مطلب است که تعداد کلی تقسیمات سلول های مادر نقشی کلیدی در ایجاد سرطان دارند.