زانو عضوی از بدن است که بیشتر از دیگر مفاصل اغلب تحت فشار قرار می گیرد و ساختار پیچیده ای دارد . این بخش از بدن یکی از مهم ترین مفاصلی است که برای حرکت حیاتی و نسبت به آسیب ها ، آسیب پذیر می باشد . زانوها همانند چرخ های اتومبیل، عضوی برای تحمل وزن بدن و جابه جایی آن است . هر چقدر وزن بدن ما افزایش یابد، توانایی زانوها برای جابجایی و تحمل وزن کاهش می یابد. هر نیم کیلوگرم وزن اضافی بدن، فشار وارده بر زانوها را تا سه برابر زیاد می کنددر ورزشکاران نوجوان زانو عضوی است که با حدود 2.5 میلیون صدمات ناشی از ورزش در سال گزارش شده است . بسیاری از آسیب های زانو را می توان با اقدامات ساده و تمرینات تقویتی درمان نمود ، آسیب های دیگر ممکن است نیاز به جراحی برای اصلاح داشته باشند .
زانو مفصلی لولایی شکل است که مسئول تحمل وزن و حرکت بوده و شامل استخوان ها ، منیسک ، رباط ها و تاندون ها می باشد .
استخوان: استخوان فمور (استخوان ران)، درشت نی (استخوان پا) و پاتلا (کشکک) استخوان زانو را تشکیل می دهند.
منیسک: منیسک همان غضروف است . زانو دو منیسک میانی (درونی) و جانبی (خارجی) دارد این دیسک های هلالی شکل به عنوان یک ضربه گیر در بین استخوان زانو عمل کرده و باعث می شود استخوان ها بدون مالش به یکدیگر حرکت می کنند .
رباط: رباط مانند طناب قوی برای اتصال استخوان به سایر استخوان ها عمل می کند زانو دارای چهار رباط است : ACL (رباط صلیبی قدامی)،PCL (رباط صلیبی خلفی) MCL (رباط جانبی داخلی) و LCL (رباط جانبی خارجی).
تاندون: تاندون بافت سختی است که عضلات را به استخوان اتصال و سبب ثبات می شود .
عضلات: اگر چه عضلات از لحاظ فنی بخشی از مفصل زانو نیستند ولی به همان اندازه مهم می باشند . چهار سر ران ماهیچه هایی هستند که سبب تقویت پا و به انعطاف پذیری مفصل* زانو کمک می کنند .
آسیب دیدگی ها، معمول ترین علت مشکلات و درد زانو می باشند. آسیب های ناگهانی (حاد) به زانو می تواند ناشی از ضربه مستقیم به زانو و یا خم کردن، پیچیدن و یا افتادن برروی زانو باشد. درد، کبودی و یا ورم زانو می تواند شدید بوده و همچنین بیشتر و بیشتر شود. زانو و یا زیر زانو بعد از آسیب ممکن است بی حس، ضعیف، سرد، سوزن سوزن شده و یا به رنگ آبی کبود درآید. اگر چه نمی توان مانع از همه آسیب های زانو شد ، اما اطلاع از مواردی چون : آناتومی زانو ، عوامل بوجود آورنده آسیب و نحوه مراقبت به منظور پیشگیری از آسیب ها می تواند از بوجود آمدن ناتوانی طولانی مدت و آسیب های شایع زانو جلوگیری کند.
* بورسیت : یعنی التهاب بورس به هر علتی . بورس‌ها، کیسه‌های حاوی مایع سینوویال هستند که در اطراف مفاصل وجود دارند و باعث کاهش اصطکاک ساختمان‌های مجاور خود می‌شوند. یک بورس ممکن است بین دو ماهیچه یا تاندون ماهیچه با یک بخش استخوانی و یا میان پوست و استخوان قرارگیرد. التهاب بورس باعث افزایش مایع سینوویال آن می‌گردد و هرچه میزان مایع بیشتر گردد، درد و حساسیت نیز افزایش می‌یابد. خونریزی به داخل بورس به عنوان ناتوان کننده ترین نوع بورسیت شناخته میشود. در این موارد، احتمال عفونت بورس وجود دارد.
برخی از انواع تغییر شکل(دفورمیتی ها) که منجر به درد در ناحیه زانو می شود:
برخی نکات کلیدی در مورد آسیب های زانو در ذیل بیان شده اند .
افراد با 15 تا 24 سال سن بیشتر در معرض آسیب زانو هستند . شرکت در فعالیتهای ورزشی و تفریحی یکی از عوامل مخاطره آمیز و ایجاد کننده مصدومیت زانو هستند . خارج از ورزش فعالیت های دیگری چون بالا و پایین رفتن از پله ها ، نردبان و زمین خوردن ، آسیب های طولانی مدت زانو را به همراه دارند . شیوع آسیب دیدگی زانو در افراد بزرگسال رو به افزایش می باشد . 60 درصد آسیب دیدگی های زانو مربوط به ورزش های دبیرستانی بوده است و در میان هر دو گروه دختران و پسران و در تمام گروه های سنی رخ می دهد . ورزشکاران زن فعال در حیطه بسکتبال و فوتبال 2 - 8 برابر بیشتر دچار آسیب رباط صلیبی* قدامی (ACL) در مقایسه با ورزشکاران مرد می شوند. ورزشکارانی که از آسیب ACL رنج می برند در معرض خطر ابتلا به آرتریت در مراحل بعدی زندگی خود هستند.
*مفصل : نقطه ای که در آن دو یا چند استخوان به هم متصل است مفصل نامیده می شود .
*رباط صلیبی به این علت که یک صلیب در وسط زانو تشکیل می دهد به این نام گفته می شود.
آسیب زانو اغلب در طول فعالیت های ورزشی و افتادن رخ می دهد که درد و تورم ، مشکل در تحمل وزن و بی ثباتی علائم شایع در زانوی آسیب دیده می باشد . در ورزشکاران ، شایع ترین صدمات حاد پیچ خوردگی ACL و MCL است پیچ خوردگی کشش و یا پاره شدن یک رباط است .
در ذیل راهنمایی های ارائه شده که می تواند شما را در جلوگیری از آسیب های شایع زانو یاری کند.
افراد با مشکل و درد در ناحیه زانو باید به موقع توسط پزشک متخصص مورد معاینه قرار گرفته و به منظور تشخیص درست نوع آسیب ، شرح دقیقی از شرایط را به پزشک ارائه دهند. مواردی که پزشک باید از آن مطلع شود به شرح زیر است :
درمان اولیه آسیب های شایع زانو شامل استراحت، گذاشتن یخ روی محل ، بالا بردن و استفاده از داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن است.
شروع ورزش های تقویتی و تمرینات کششی 24 - 48 ساعت پس از صدمات جزئی حائز اهمیت است . توصیه های پزشک خود را انجام دهید .سعی کنید تدریجا به فعالیت های عادی روزانه خود برگردید . در برخی از موارد ، مانند پارگی ACL ، عمل جراحی آرتروسکوپی برای تعمیر آسیب دیدگی لازم است.
علاوه بر این ، استراحت کوتاه مدت و عدم تحمل وزن ممکن است برای بهبودی سریع تر لازم باشد . استفاده از عصا نیز برای مدت زمان محدود به جلوگیری از آسیب های اضافی کمک می کند .
فیزیوتراپی که اغلب به منظور توان بخشی و کمک به بازیابی توانایی های حرکتی فرد آسیب دیده اسشت، می تواند مفید باشد و به افزایش محدوده حرکتی بدون درد فرد کمک کند ، عامل مهم در درمان شامل ادامه برنامه ورزشی منظم در خانه است . بدون توانبخشی کافی، فرد آسیب دیده توان انجام فعالیت با زانوی آسیب دیده را ندارد . هدف از درمان بازگرداندن ثبات، قدرت و تحرک است .
