قوز قرنیه به حالتی اطلاق می شود که در آن ناحیه قرنیه که در حالت طبیعی شکل گنبدی دارد، نازک می شود و یک تحدب و برآمدگی گنبدی شکل به خود می گیرد. معنی تحت الفظی واژه Keratoconus «قرنیه مخروطی شکل» است.
در تصویر چپ قرنیه طبیعی و تصویر راست قرنیه به قوز مبتلاست.
عوامل بروز این بیماری هنوز شناخته نشده است. برخی محققان بر این باورند که ژنتیک در بروز آن نقش دارد زیرا 10% از افرادی که به قوز قرنیه دچار هستند در خانواده خود سابقه ابتلا به این بیماری را داشته اند.
به علاوه می توان گفت عوامل ذیل با قوز قرنیه در ارتباط است:
قرنیه بخش بسیار مهمی از چشم است که نور از طریق آن وارد چشم می شود. قرنیه اشعه های نور را به طریقی منکسر یا متمرکز می کند که فرد قادر به دیدن اشیا می گردد. در صورت بروز قوز قرنیه، شکل قرنیه تغییر می کند. این شکل غیرطبیعی مانع ورود نور به چشم و متمرکز شدن آن بر روی شبکیه و نتیجتاً اختلال در دید می شود. قوز قرنیه انجام برخی اعمال از قبیل رانندگی، تایپ، مشاهده تلویزیون یا مطالعه را برای فرد مبتلا دشوار می سازد.
قوز قرنیه در مراحل اولیه موجب تاری و ابهام اندکی در دید و همچنین افزایش حساسیت نسبت به نور و تابش می شود. نشانه های قوز قرنیه معمولاً در اواخر نوجوانی یا قبل از سی سالگی بروز می یابد. امکان دارد قوز قرنیه ظرف 10 تا 20 سال پیشرفت کند و پس از آن پیشروی بیماری کند شود. ممکن است هر یک از چشم ها به طریق متفاوتی به قوز قرنیه مبتلا شود.
با پیشروی قوز قرنیه تحدب قرنیه بیشتر و تاری دید بیشتر می شود. در موارد اندکی امکان دارد قرنیه متورم گردد و کاهش یکباره فاحشی در دید را موجب شود. تورم زمانی رخ می دهد که تغییر شکل و برآمده شدن قرنیه موجب ایجاد یک شکاف کوچک گردد. ممکن است تورم هفته ها یا ماه ها و تا زمانی که این شکاف بهبود یافته و با بافت اسکار جایگزین گردد به طول بینجامد. در صورت بروز تورم امکان دارد پزشک معالج برای تسکین موقتی قطره چشمی تجویز نماید،اما هیچ دارویی برای توقف پیشروی این ناهنجاری وجود ندارد.
برای اصلاح نزدیک بینی یا دوربینی خفیفی که در مراحل اولیه قوز قرنیه ایجاد می شود ممکن است استفاده از عینک یا لنزهای نرم تجویز گردد. با پیشروی بیشتر بیماری و نازک تر شدن قرنیه استفاده از لنزهای سختی که قابلیت نفوذ گاز دارند تجویز می شود. در بسیاری از موارد این درمان مؤثر واقع می شود. قرار دادن و تنظیم این لنزها کار ظریفی است و بیمار معمولاً باید مکرراً برای چک آپ و یا تغییر لنز به پزشک معالج خود مراجعه نماید.
در موارد معدودی بیمار به انجام پیوند قرنیه نیاز خواهد داشت. با این وجود حتی پس از انجام عمل پیوند نیز استفاده از لنز یا عینک اغلب ضروری خواهد بود.
