مسمومیت با مس ، اشاره به وجود مقادیر زیادی مس در بدن دارد . این عارضه ممکن است ناشی از خوردن غذاهای اسیدی پخته شده در ظروف مسی بدون پوشش باشد ، و یا از نوشیدن آب یا مصرف دیگر منابع زیست محیطی که حاوی مس زیادی است انتقال یابد . مس موجود درجریان خون به دو شکل وجود دارد: مقداری محدود به سرولوپلاسمین بوده و بقیه "آزادند"، به گونه ای که به صورت آزاد به آلبومین و مولکول های کوچک محدود شده اند . مس آزاد با تولید گونه های اکسیژن فعال مانند سوپراکسید، پراکسید هیدروژن، و رادیکال هیدروکسیل باعث مسمومیت می شود ، که نهایتا به پروتئین ها ، چربی ها و دی ان ای آسیب میرساند.
ظروف آشپزخانه
هنگامی که در ظروف مسی بدون روکش و یا ظروف قدیمی که روکش داخلیشان فرسوده شده غذاهای اسیدی پخته می شود ، مقادیری از سم مس به غذاهای در حال پخت انتقال می یابد. حال اگر ظرف مسی دچارخوردگی باشد در واکنش با نمک مقدار مس منتقله به غذا بیشتر می شود . برای انتقال سم به غذا تنها پخت و پز عامل اصلی نیست بلکه نگهداری غذاهای اسیدی برای مدت زمانی مشخص هم می تواند موجب این انتقال باشد. بسیاری از کشورها و ایالات فروش وسایل آشپزخانه مسی بدون روکش را ممنوع کرده اند. لعاب اکسید شده مسی روی فنجان هایی که برای سرو نوشیدنی های داغ مورد استفاده قرار می گیرند ، همچنین لوله های مسی مورد استفاده برای انتقال آب به خانه ها هم نگران کننده است و باید در نظر گرفته شود.
علائم
علائم حاد مسمومیت مس که به صورت گوارشی نمود پیدا می کنند عبارتند از: استفراغ، هماتمز (استفراغ خونی)، افت فشار خون ، ملنا (مدفوع سیاه و سفید "قیری" )، کما، یرقان (زردی پوست)، و دیگر ناراحتی های دستگاه گوارش. افرادی که دچار کمبود گلوکز-6-فسفات هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به عوارض خونی مس می باشند. آنمی همولیتیک ناشی از درمان سوختگی با ترکیبات مس نادر است.
قرارگیری طولانی مدت در مجاورت مواد مسی می تواند تاثیرات نامطلوب و مخربی بر روی کبد و کلیه ها داشته باشد. پستانداران مکانیسم خوبی برای تنظیم ذخایر مسی در بدنشان دارند به طوری که آنها غالبا از غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی مس هستند بازداشته می شوند
به طور کلی میزان عنصر مس در فردی که از لحاظ جسمی سالم است در حدود بین 100 تا 150 میلی گرم گزارش داده شده است.
مکانیسم اثر مس:
بهترین منابع غنی موجود در مس عبارتند از:
سازمان حفاظت از محیط زیست حداکثر مقدار مجاز (MCL) مس در هر لیتر آب آشامیدنی را 1.3 میلی گرم معرفی کرده است . حداکثر مقدار مجاز مس به گونه ای پیش بینی شده که با مصرف آب آشامیدنی حاوی 1.3 میلی گرم مس در طول مدت عمر یک فرد اثرات جانبی بر روی (دستگاه گوارش) وی نداشته باشد. بر اساس آخرین تحقیقات در موسسه تحقیقات پزشکی سانفورد-برنهام لیست USEPA گویای این است که مس موجب سرطان بیضه می شود. مدیریت بهداشت (OSHA)محدودیت 0.1 میلی گرم برای استشمام بخارمس (بخار تولید شده از حرارت مس) ، 1 میلی گرم برای گرد وغبار ناشی از برش قطعات مسی (ذرات فلز مس) و برای بخارات(آئروسل مس محلول) موجود در هوای اطاق کار در یک شیفت کاری هشت ساعته (40ساعت کارهفتگی برای کارگران ) تعیین کرده است.
بیماریهای ناشی از مسمومیت غذایی با مس
برخی از بیماریهایی که از مسمومیت غذایی با مس نشئت می گیرد عبارتند از :
