درد پایین کمر یکی از وقایعی است که تقریبا همه انسانها در سرتاسر دنیا زمانی در طول زندگی خود آن را تجربه میکنند. کمردرد ممکن است خفیف و یا شدید باشد که در حالت شدید آن یکی از عوامل اصلی از دست دادن شغل به حساب می آید. خوشبختانه اغلب این وضعیت به خودی خود بهبود می یابد. در صورتی که چنین نشد روشهای درمانی موثری برای آن وجود دارند.
علائم کمردرد از درد مبهم تا درد تیز و تیر کشنده متفاوت است. ممکن است درد به حدی باشد که حرکت کردن یا ایستادن را برای فرد سخت کند. کمردرد حاد، ناگهانی رخ داده و اغلب علت آن صدمات حاصل از بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیتهای ورزشی است. اگر درد بیش از سه ماه طول بکشد مزمن به حساب می آید. اگر ظرف 72 ساعت وضعیتتان بهتر نشد، به پزشک مراجعه کنید.
کمردرد شدیدی که پس از زمین خوردن یا وارد آمدن ضربه اتفاق می افتد، باید توسط متخصص بررسی شود. علائم هشدار دهنده وضعیتهای فوریتی و اورژانسی عبارتند از کاهش کنترل مثانه یا روده، ضعف پا، تب و درد در هنگام سرفه یا دفع. اگر هر یک از این علائم را همراه با کمردرد تجربه میکنید به پزشک مراجعه کنید.
اغلب علت نوعی کمردرد که پس از بلند کردن اجسام سنگین یا ورزش خیلی سخت اتفاق می افتد، کشیدگی عضله است اما گاهی این وضعیت ممکن است مربوط به بیرون زدگی دیسک یا پارگی دیسک باشد. اگر بیرون زدگی یا پارگی دیسک به عصب سیاتیک فشار وارد کند، درد از باسن به یک پا حرکت میکند، به این وضعیت سیاتیک (sciatica) گفته میشود.
1- شغل
اگر در شغل خود مجبور هستید اجسامی را بلند کنید، بکشید یا هر کار دیگری که در آن ستون فقرات خم میشود انجام دهید، ممکن است دچار این مشکل شوید. با این حال نشستن بر روی صندلی به مدت طولانی نیز خطرات دیگری برای سلامتی دارد به خصوص در صورتی که صندلی تان راحت و استاندارد نباشد یا عادت دارید خمیده یا لم داده بنشینید.
2- کیف و ساک و کوله پشتی
درست است که کیف، ساک یا کوله پشتی خود را بر روی شانه خود حمل میکنید اما در واقع این بخش پایین ستون فقرات است که فشار بالاتنه از جمله هر گونه وزن اضافی که بر دوش خود دارید را متحمل میشود. بنابراین یک کیف سنگین که روی شانه میگذارید بر کمر شما فشار وارد میکند به خصوص در صورتی که این کار را مدام تکرار کنید. اگر مجبور هستید بار سنگینی را حمل کنید، سعی کنید از چمدانهای چرخ دار استفاده کنید.
3- ورزش
ورزش بیش از حد یکی از دلایل شایع فشار آوردن بر عضلات است که منجر به درد کمر میشود. به خصوص در صورتی که در طول یک هفته فعالیتی نداشته اید و سپس در آخر هفته چند ساعت ورزش میکنید.
4- حالت بد بدن در هنگام ایستادن یا نشستن
حتما شنیده اید بسیاری از بزرگترها به کودکان توصیه میکنند "صاف بنشینید". در واقع در حالتی که کمرتان خمیده نباشد، به بهترین شکل وزن را تحمل میکند. بنابراین نشستن بر روی صندلی هایی که پشتی یا تکیه گاه کمری مناسبی دارند و در حالتی که پا بر روی یک چهار پایه قرار میگیرد، به مقابله با کمردرد و شانه درد کمک میکند. هنگامی که می ایستید وزن خود را بین دو پای خود به صورت متعادل و یکنواخت تقسیم کنید.
5- فتق دیسک
بین مهره های ستون فقرات دیسکهای ژله مانندی قرار دارند که با افزایش سن یا وارد آمدن ضربه ممکن است دچار پارگی شوند. دیسک ضعیف ممکن است پاره شود یا بیرون بزند و بر ریشه عصبهای ستون مهره ها فشار وارد کند. این وضعیت فتق دیسک (herniated disc) خوانده میشود که میتواند درد شدیدی ایجاد نماید.
6- مشکلات و بیماریهای مزمن
چند وضعیت مزمن در این زمینه نقش دارند.
بیشتر افراد در دهه 30 زندگی شان اولین کمردردها را تجربه میکنند. احتمال حملات بیشتر آن با افزایش سن بیشتر میشود. دلایل دیگری که ممکن است موجب چنین وضعیتی شوند عبارتند از:
برای کمک به تشخیص منشا درد، باید به خوبی وضعیت خود را برای پزشک توضیح دهید از جمله زمان شروع، علائم مرتبط و هر گونه سابقه بیماریهای مزمن دیگر. پزشک احتمالا پیش از شروع درمان نیازی به پرتوی ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی نمیبیند.
مراقبتهای خانگی
اگر کشیدگی عضلات علت بروز درد باشد، معمولا به خودی خود بهبود می یابد اما میتوانید اقداماتی برای تسریع آن انجام دهید. حمام گرم یا کیسه آب گرم میتواند موقتا درد را آرام کند.
در رختخواب نمانید
اغلب هنگامی که دچار کمردرد میشوید، علاقه ای به برخاستن از رختخواب ندارید اما اگر این مشکل حاصل کشیدگی عضلات باشد، توصیه میشود هر چه سریعتر فعالیتهای روزمره خود را از سر بگیرید و تحرک داشته باشید. مطالعات نشان میدهند که استراحت بیش از یک یا دو روز در رختخواب میتواند درد را تشدید کرده و انعطاف پذیری و قدرت عضلات را کاهش دهد.
یوگا کار کنید
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد اگر ظرف سه ماه دردتان از بین نرفت، یوگا ممکن است به شما کمک کند. در یک مطالعه افرادی که 12 هفته کلاس یوگا رفتند علائمشان کمتر از سایرین بود و فواید آن تا چند ماه پس از کلاس ادامه داشت. این مطالعه نشان داد حرکات کششی مرسوم نیز موثر بودند. برای این کار ابتدا مطمئن شوید مربی تان در زمینه کار با افرادی که کمردرد دارند، مجرب است و در صورت لزوم حالت بدن شما را اصلاح میکند.
درمان های دستی مهره ها
کایروپراکتورها و برخی پزشکان استئوپاتی از درمانهای دستی برای درمان استفاده میکنند که طی آن با دست خود به استخوانها و بافتهای پیرامون به شکل مشخصی فشار وارد میکنند. این درمان برای همه افراد مناسب نیست.
ماساژ درمانی
ماساژ میتواند درد مزمن کمر را آرام کند به خصوص زمانی که با ورزش و حرکات کششی همراه شود. محققان بیان میدارند افرادی که هر سه کار را با هم انجام میدهند، دردشان در بلند مدت و کوتاه مدت کمتر بوده و راحت تر فعالیت میکنند.
طب سوزنی
در مورد کارایی طب سوزنی در مورد کمردرد شواهد متناقضی وجود دارد. یک مطالعه که شامل چند صد شرکت کننده با کمر درد طولانی مدت بود، نتایج حیرت انگیزی را نشان داد. افرادی که با طب سوزنی شبیه سازی شده و غیر واقعی تحریک میشدند (در این روش با خلال دندان به پوست ضربه زده میشد) به اندازه افرادی که واقعا تحت درمان طب سوزنی با سوزن قرار گرفته بودند، بهبود یافتند. پس از هشت هفته هر دو گروه شرکت کننده نسبت به افرادی که به کل هیچ درمانی انجام نداده بودند، بهبود قابل توجهی احساس کردند.
داروها
اغلب در موارد خفیف کمردرد، مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن در کاهش درد موثر است. کرمهای مسکن نیز در مورد درد عضلانی مفید است. در موارد درد شدید یا مزمن ممکن است پزشک داروهای تجویزی نسخه کند.
تزریق ها
در صورتی که درمانها و داروهای ساده تر تاثیر گذار نباشند، ممکن است پزشک تزریق به کمر را توصیه کند. یک روش که بلاک یا مسدود کردن ریشه عصبی خوانده میشود، عصب تحریک شده را هدف قرار میدهد. تزریق معمولا حاوی داروهای استروئید است.
جراحی
اگر مدت طولانی کمردرد دارید که برطرف نمیشود و مانع انجام فعالیتهای روزمره تان شده است و درمانهای دیگر پاسخ نداده اند، ممکن است جراحی به شما توصیه شود. جراح بسته به عامل ناراحتی ممکن است یک دیسک بیرون زده را بردارد، اطراف طناب نخاعی را بازتر کند و یا دو مهره ستون فقرات را به هم جوش بدهد.
درمان های فیزیکی
اگر به واسطه این وضعیت مدت طولانی بی تحرک و غیر فعال مانده اید، برنامه توانبخشی به شما کمک میکند عضلات خود را تقویت کرده و به فعالیتهای روزمره بازگردید. درمانگر شما را برای انجام حرکات کششی و قدرتی و ورزشهای با شدت پایین راهنمایی میکند تا بدون فشار آوردن بر ستون مهره ها، بهتر شوید.
دو نوع حرکت تقویت کننده عضلات که ممکن است مفید باشد، حرکات کششی و خمشی است. در حرکات خمشی به جلو خم میشوید تا عضلات کمر و ران کشیده شوند. در حرکات کششی به سمت عقب خم میشوید تا عضلاتی را که از ستون فقرات پشتیبانی میکنند، بسازید و تقویت کنید. یک نمونه از این حرکات به این صورت است که بر روی زمین به شکم دراز میکشید و پای خود را بالا می آورید.
بسته به عامل درد برخی حرکات را نباید انجام دهید. بنابراین بهتر است پیش از شروع هر حرکت ورزشی ابتدا با پزشک درباره بی ضرر بودن آن صحبت کنید.
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از درد پایین کمر همراه با افزایش سن وجود ندارد اما میتوانید برای کاهش احتمال آن اقداماتی انجام دهید:
